Türkiye - Azerbaycan Üniversitesi'nin Önemi

Turan Yolunda Türkiye - Azerbaycan Üniversitesinin Önemi

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkiler diğer ülkelerde olduğu gibi karşılıklı çıkara dayanan ilişkilerden değildir. İki devletin de milli kimliklerinin aynı olması devletlerarası ilişkilerin seyrini belirlemede her zaman baş aktör sayılmasa da bunun ne kadar önemli olduğu da göz ardı edilemez.
Azerbaycan’la Türkiye arasında son dönemde daha yüksek sesle dile getirilen ve “Bir millet iki devlet” anlayışının  birçok çevrede rahatsızlık meydana getirmesine ve “Bir millet tek devlet” şeklinde düşünülmesine sebep olması tesadüf değildir!
Türkiye ve Azerbaycan arasındaki tarihi, kültürel, etnik ve kardeşlik bağlarının derin köklerinden bahsetmeye gerek yoktur.
Kadim geçmişten gelen ortak köklerimiz, Enver Paşa’nın Kafkas Seferi, Kafkas İslam Ordusu ve Nuri Paşa’nın bölgeyi Ruslardan kurtarma çabaları her ne kadar akamete uğratıldı ve geciktirildiyse de bu geçici durumun bir gün sona ereceğini ve Türk dünyasının bir şekilde “Türk Devletleri Teşkilatı” gibi tek çatı altında birleşeceğini dış politika uzmanları bilmekte ve buna göre politikalarını geliştirmektedirler.
Türkiye’de yaşanan Milli Mücadele yıllarında Türk dünyasının ve Azerbaycan Türklerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yaptığı yardımlar hiçbir zaman unutulmamıştır.
Sovyet Rusya’nın dağılmasından sonra yeniden bağımsızlığını kazanan Azerbaycan Cumhuriyeti kısa zamanda toparlanmış ve Karabağ Ermeni işgalinden 27 yıl sonra kurtarmıştır.
Azerbaycan Türklerinin Karabağ’ı kurtarmasında Türkiye’nin her türlü desteği verdiği açıktır. Karabağ’ın kurtarılmasının Türk dünyasının birliği ve bütünlüğü için  ne kadar önemli sonuçlar doğurduğu kısa zaman içinde görülmüş ve bu durum birçok çevrede rahatsızlık yaratırken Türk dünyasında sevinçle karşılanmış ve umut olmuştur.
Türk dünyası Karabağ’ın kurtarılmasında Türkiye’nin Azerbaycan’ın yanında dimdik duruşunu takdirle karşılamış, gönülden desteklemiş ve Türk dünyasında yeni bir dönemin başlayabileceğine dair inançlarını güçlendirmiştir. Bu dönem Turan’a giden yolu temizlemek için atılmış önemli bir adım olarak görülmüştür.
Türk devletleri arasında her ne kadar ekonomik, kültürel, eğitim, askeri, teknolojik, enerji... pek çok konuda iş birliğine dair anlaşmalar yapılıyor olsa ve Türk Keneşinin daha aktif olmak için çalışmalarını arttırdığı görülse de Türk dünyasının arzuladığı Turan idealinin uzun vadeli olduğu ada açıktır. Türk dünyasının birleşmesi ve bütünleşmesi yolunda Türk Devletleri Teşkilatının çabalarının kısa zamanda kalıcı sonuçlarını görmek için henüz erken olduğu anlaşılmaktadır.
Türk dünyasında kalıcı birliğin sağlanması ve Turan yolunda daha güçlü ve somut adımların atılması amacıyla başta Azerbaycan ve Türkiye olmak üzere Türk devletleri arasında ortak eğitim programlarına geçme zamanı gelmiştir.
Türk dünyasına yönelik ortak ders kitaplarının hazırlanmasına ilk olarak 2012 yılında Bişkek’te karar verilmişti. Hatta ortak tarih müfredatı, ortak dl ve ortak alfabe çalışmalarında bir hayli yol alınmıştı.
Türk Devletleri Teşkilatının haberine göre https://www.turkkon.org/tr/isbirligi-alanlari/egitim_4/ortak-turk-tarihi-ders-kitabi_18 ortak tarih kitaplarının hazırlıkları halen sürmektedir.
Türk dünyasının kültür birliğini sağlanma, ekonomik, askeri, siyasi ve teknolojik ortaklıklar dış faktörler tarafından akamete uğratılmaya çalışılacaktır.
Türk Birliğinin kalıcı ve güçlü olmasının en güvenli yolu kültür, dil, tarih ve hedef birliğinden geçmektedir. Bunun için dil ve tarih gibi ortak mirası canlandıracak çalışmalara daha fazla emek harcanmalı ve bütçe ayrılmalıdır. Bütün bunların yanı sıra Azerbaycan’la Türkiye arasında ortak bir üniversitenin kurulması için şartlar uygundur. 12 Aralık 2020 tarihinde Türkiye-Azerbaycan Üniversitesinin kurulması gerektiğine dair yayınlanan yazımız (https://www.tarihistan.org/yazarlar/naci-yengin/turkiye-azerbaycan-universitesi/8176/) dikkate alınmış ve 13 Haziran 2023 tarihinde Türkiye-Azerbaycan Üniversitesi kurulma çalışmaları başlatılmıştır. (https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/azerbaycan-turkiye-universitesi-kurulmasi-calismalari.aspx). Bizim için büyük onur, gurur ve mutluluk kaynağıdır.
Türkiye’de binlerce (35 Bin) Azerbaycanlı öğrenci değişik üniversitelerde okumaktadır. Türkiye ile Azerbaycan devletlerinin ortaklaşa kuracağı üniversitede Türk dünyasından gelen öğrencilerin lisans, yüksek lisans ve doktora eğitim yapmaların önü açılmalıdır.
Türkiye’de Yüksek Öğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar Türkiye-Azerbaycan üniversitenin açılmasıyla ilgili “Dost ve kardeş ülke Azerbaycan ile her alanda gelişen ilişkilerimizi yükseköğretimde de en üst seviyeye taşımayı amaçlıyoruz. Gerekli yasal düzenlemelerin tamamlanmasının ardından Azerbaycan Türk Üniversitesini, Türkiye’nin en saygın üniversiteleri ile eşleştirme sağlamak suretiyle hayata geçireceğiz.” şeklinde konuşmuştur.[1]
Türkiye ve Azerbaycan arasında Azerbaycan’da kurulacak olan üniversite duygularımıza tercüman olmaktadır.
 Türk dünyasını heyecanlandıran güzel gelişmelerin teknolojik, askeri, dil… ekonomik alanlarda olduğu gibi eğitim ve kültür alanlarında da sonuçlarını görmek herkesin ortak dileğidir.
Türkiye-Azerbaycan üniversitesinin adının Enver Paşa veya Nuri Paşa gibi her iki ülkenin kaderinde önemli roller üstlenmiş ve milletin gönlünde taht kurmuş kişilerden seçilmesi isabetli olacaktır.

Naci YENGİN/ www.tarihistan.org; Tarih Stratejik Araştırmalar Merkezi (TARSAM), Yazar. [email protected]