MANİSA SEÇMENİNİN MİLLETVEKİLİ TERCİHLERİ
Manisa Kültür Sohbetlerinin 1 Aralık 2018 tarihindeki oturumda “Manisa’da demokrasi ve milletvekilleri” konusunu ele aldık.
Manisa Kültür Sohbetleri programına MCBÜ Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Sayın Prof. Dr. Nurettin Gülmez konuk oldu.
Manisa’da milletvekilleri ve demokrasinin gelişiminin anlatıldığı “Manisa Kültür Sohbetlerinde” 1920-2015 yılları arasında 95 yıllık demokrasi süreci içerisinde Manisa’nın demokrasi ve milletvekilleri üzerine analizler yapıldı.
1923-1945 yılları arasında demokrasi adına Türkiye’de olduğu gibi Manisa’da da birçok sıkıntının görüldüğü anlaşılmaktadır.
1930 yılı seçimlerine katılan Serbest Cumhuriyet Fırkasının Manisa’da önemli başarı sağlaması dikkat çekicidir. Gördes’te önemli başarı kazanan SCF Türkiye’de Manisa, İzmir, gibi şehirlerde önemli başarı göstermiş ancak CHP seçimlerin galibi olmasına rağmen seçimlerde yolsuzluk yapıldığını iddia etmiştir.
SCF’nin meşruiyet kazanmasını sağlamak amacıyla Atatürk’ün kız kardeşi de Atatürk tarafından SCF’nin kurucuları arasında gösterilmiştir. Atatürk yaveri Cevat Abbas’ı da SCF kurucular listesine yazdırmıştır. Ancak halkın SCF’ye yoğun ilgi göstermesi üzerine SCF kendini kapatmak zorunda kalmıştır.
1950 demokratik seçimlerinde Demokrat Parti 12 milletvekiliyle Manisa’daki tüm milletvekillerini kazanmıştır.
Manisa’da 1961 halkoylamasında Anayasa’ya %61 hayır oyunun çıkması Manisalıların yeni anayasaya sıcak bakmadığını göstermesi açısından önemledir. Bu durum 1982 Anayasası halkoylamasında tam tersidir. Askeri darbe sonrası yapılan yeni anayasa halk oylamasında Manisa’dan %93,4 evet oyu çıkar.
1920 ile 2015 yılları arasında Manisa’yı temsil eden milletvekili sayısı 275’tir. Ancak ilginç ve üzerinde düşünülmesi gereken bir durum vardır. Manisa’yı temsil eden milletvekillerinin %51.80’i Manisalı değildir!
1920-2015 yılları arsında doğma büyüme Manisalı olan milletvekili sayısı 134’tür. Bu Manisa’yı temsil eden milletvekillerinin %48.20’sni oluşturmaktadır.
Manisa milletvekillerinin çoğunluğunun Manisalı olmamasının nedenlerini araştırmak gerekir.
Manisalıların kendilerini temsil edecek kişilerin kökenlerini araştırma ihtiyacı duymadığı,
Manisalıların kendilerini mecliste temsil edecek kişilerin kim olduklarını değil işlerini yapacak insanları tercih ettikleri,
Manisa-şehir milliyetçilik anlayışının önemsenmediği- gelişmediği,
Manisalıların örgütlü hareket etmediği,
Manisalı olmayan vekillerin şehre daha iyi hizmet edecekleri düşüncesi,
Manisalıların sivil toplum kurumlaşmasına önem vermedikleri,
Manisalıların demokrasi kültürünün bilincinde olmadığı,
Manisalıların kendi tercihlerinin değil parti merkezlerinin tercihlerini dikkate aldıkları…
Bu ve buna benzer sorular sorularak Manisalıların milletvekili seçimlerinde hangi kıstasları dikkate aldıklarına dair bazı öngörülerde bulunulabilir. Değerlendirmelerimiz dışında bazı etkenlerin de Manisalıların milletvekili tercihlerinde neden Manisalıları tercih etmedikleri açıklanabilir.
Yerel ve genel seçimlerde Manisalıların tercihlerinin kişi, parti, ideoloji, şehre ve ülkesine hizmet, tanıdık, çevre, ekonomik kaygılar, hatır-gönül… Etkenlerinden hangisinin daha etkili olduğunu anlamak için herkesin çevresine bakması ve oy atarken neye göre tercihlerde bulunduklarına bakması yeterli olacaktır.
1 Aralık 2018 tarihinde gerçekleştirdiğimiz program Manisa’nın tercihlerinin ne olduğu ve neler olması gerektiğine dair önemli ipuçları verdi.
Katılımlarından dolayı Prof. Dr. Nurettin Gülmez beyefendiye teşekkür ederim. Yerel ve genel seçimler öncesi seçilme yarışına katılacak tüm Manisalı adayların Prof. Dr. Nurettin Gülmez ’in “Manisa Milletvekilleri Üzerine Bir Analiz (1920-2015) kitabını okumalarını tavsiye ederim.
