CUMHURİYET SONRASI MANİSA’DAKİ DERGİ VE GAZETELER

CUMHURİYET SONRASI MANİSA’DAKİ DERGİ VE GAZETELER

Naci YENGİN

www.tarihistan.org

 “Bir şehri ayağa kaldırmak için sanayi, mimari yatırımlar, altyapı çalışmaları ne kadar önemliyse bunlardan daha da bir gerçek vardır ki o da şehrin kültürel dokusunu yaşatmak amacıyla yapılan çalışmalar ve yatırımlardır.”

Gazete ve dergilerin uzun soluklu olmasının büyük önemi vardır. Kısa soluklu neşriyatların şehrin kültürüne katacağı olumlu etkilerin yanı sıra olumsuzlukları da içinde barındırdığın söylemek gerekir. 

Türk tarihi ve edebiyatı adına yüz yıllık kaç dergi ve gazete vardır diye bir düşünsek birkaçı geçmeyen basın yayın organlarından başka sayıya ulaşamayız. Bu nedenle Osmanlı’dan günümüze uzanan süreçte yayın hayatına aralıklarla da olsa devam eden dergiler incelendiğinde Türk Yurdu dergisi ilk akla gene dergilerin başında gelir.

Türk Edebiyatı dergisi de uzun soluklu (1972)dergiler arasında gösterebileceğimiz neşriyatlar arsında sayılabilir.

Milli yayın yapan süreli yayınların yanı sıra şehirler ve bölgelerde yayın yapan dergilerin de milli kültürü beslemeleri gerekmektedir.

Anadolu kültürünün birer kalesi olan yerel dergilerinin Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren çıkmaya başladığını biliyoruz.

Türk Ocaklarının kapatılıp yerine Halkevlerinin açılmasıyla birlikte yaygınlaştığı görülen halkevi neşriyatları arsındaki şehir dergileri bağlı bulunduğu şehir ve bölgelerin kültür,  tarih, edebiyat, sanat, mimari, spor, sağlık, folklor,  resim, tiyatro vb. birçok alanda canlanmasına imkân sağladığı gibi bölge kültürünün Osmanlıdan Cumhuriyete taşınması konusunda en önemli çalışmaları yaparak tarih, edebiyat, sanat, mimari… Alanlarında hala başucu kaynaklarımız olarak kabul ettiğimiz eserlerin ortaya çıkarılmasına hizmet etmişlerdir.

Bu açıdan bakıldığında şehir ve bölge kültürünü ön plana çıkaran bölgesel dergi ve gazeteler ulusal yayın yapan dergilerden daha kutsal ve daha önemli işler yapmaktadırlar.

Manisa örneğini ele alırsak Cumhuriyet sonrası Manisa’da yayın yapan dergilerin ön önemli ve en kalıcı eserler verenler arasında Bozkurt[1], Yeni Doğuş ve Gediz Dergileri ilk sırada yer alır.

Manisa’da yayın yapan süreli yayınlar incelendiğinde 1972 yılına kadar şu isimlere rastlanır:

1.      1923.Yeni Saruhan

2.      28 Mart 1925. Manisa Gazetesi

3.      1925.Manisa Yeni Yurd

4.      1935. Yeni Doğuş(1926-1935) 1926 yılından sonra Manisa’da yayın hayatına giren ve yeni harflerle çıkarılan ilk süreli yayındır.[2]

5.      1926. Güzel Saruhan

6.      1927.Manisa’da Nasreddin Hoca

7.       (1935-1938).Sekiz Eylül Gazetesi

8.      1936. Genç Kızılaycılar Dergisi

9.      1936.Bozkurt Dergisi

10.   1937.Gediz Dergisi[3]

11.   1938.Türkiye Ziraat Gazetesi

12.    1942.Yeni Manisa

13.    1942.Kurtuluş Gazetesi, Gediz Dergisi ve Türkiye Ziraat Gazetesi

14.    1943.Gediz Postası

15.    1945.Manisa’da Kurtuluş ve Işık Gazeteleri

16.    1946.Manisa Lisesi, Bizim Lise

17.    1948.Manisa Gazetesi

18.    1951.Hürriyet Misakı,  Başarı Gazeteleri

19.    1952.Manisa Postası Gazetesi

20.  1953. Manisa Sesi, Kuru Sıkı, Açıksöz ve Genç Spil gazete ve dergileri,

21.  1955. Manisa Ticaret Gazetesi,

22.  1958 . Manisa Mesir,

23.  1964. Memleket,

24.  1965 .Zirai Mücadele,

25.  1966 . Hür Söz Gazetesi

26.   1967. Manisa’da Hürriyet Misakı, Işık ve Hürsöz Gazeteleri,

27.  1967. Ziraai Mücadele dergisi

28.  1969. Manisa’nın Sesi Gazetesi

29.  1972. Işık, Hürriyet Misakı ve Manisa’nın Sesi birleşerek Manisa Hür Işık Gazetesi çıkarılır.[4]

Buraya kadar vermeye çalıştığımız Manisa’da yayın yapan dergi ve gazeteler içerisinde en uzun soluklu olanlardan birisinin Gediz Dergisi[5] ve Işık(Hür Işık-1972)gazetesi olduğu görülmektedir.

Manisa’da aylık, iki aylık ya da mevsimlik nitelikli dergilerin bulunmaması Manisa adına büyük bir eksiklik olarak görülmektedir.

Not: Her hakkı saklıdır. Erkan Akbalık Beyefendi'ye desteklerinden dolayı teşkkr ederim.