Kırım Türk Edebiyatından İki Portre
Zafer KARATAY
ÖMER İPÇİ (ALKEDAY) (1897-1955)
Ömer İpçi 1920 ve 1930‘lu yıllarda yaptığı çok yönlü edebi faaliyetleriyle, Kırım Türk edebiyatı ve kültürüne unutulmaz hizmetlerde bulunan büyük bir edebî şahsiyettir. 1897’de Bahçesaray’da doğmuştur. 1915 yılında yazdığı “Medrese” şiiri ile ebedî faaliyetine başlamış, ilk hikayesi “Bosaga” (Eşik) 1917de basılmıştır. Onun edebî kişiliğinde ağır basan yönü tiyatroculuğudur. Oyunlarda rol alan Ömer İpçi bir çok oyunun rejisörlüğünü yapmış ve çok sayıda tiyatro eseri yazmıştır. Hepsi sahnelenmiş olan bu oyunlarının yanısıra bir çok yabancı tiyatro oyunu ve romanını Kırım Tatar Türkçesine çevirmiştir. 1925 yılında çevrilen ilk Kırım Türk filmi “Alim-Kırım Yigiti”nin senaryosunu o yazmıştır.
Muhtelif gazetelerde birçok makaleleri neşredilen Ömer Ipçi’yi şairliği, hikâyeciliği, tiyatroculuğu ve tiyatro eseri yazarlığı, gazeteciliği gibi çok yönlü ve üretken edebi kişiliği ile, asrımız Kırım Türk edebiyatının temel taşlarından biridir diye nitelendirirsek yanılmamış oluruz.
İSMAİL KERİM
Nizami adına Taşkent Devlet Pedagoji Enstitüsü Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı bölümü öğretim üyesidir. Kırım Türk edebiyatı tarihine ait araştırma ve çalışmalarıyla tanınan Ismai I Kerim, yaptığı çalışmalarla, Kırım Türk edebiyatında, 18 Mayıs 1944 sürgün faciası sonrasında meydana gelen boşluğu ve kopukluğu giderme yönünde önemli katkılarda bulunmaktadır. 1981 yılından beri Ömer İpçi ve onun dönemine ait Kırım Türk edebiyatı ve zamanın kültürel faaliyetlerini araştıran İsmail Kerim’in bir çok makalesi Yıldız dergisinde ve Lenin Bayrağı gazetesinde neşredilmiştir. Bu araştırmalarını geçtiğimiz aylarda Taşkent’te neşredilen Terenlik” adlı kitabında toplanmıştır. İsmail Kerim, Taşkent’te yaşamakta ve halen Kırım Türk Tiyatrosu tarihi üzerine çalışmalarını sürdürmektedir.
(*) Bu yazı, İsmail Kerim’in 17.3.1987 tarihli L.B. gazetesinde neşredilen “Halk Ürmetini Kazangan Edip” adlı makalesinden ve 27.2.1988 tarihli L.B. gazetesinde Yunus Kandım(ov)’ın İsmail Kerim ile yaptığı, “Er Şeyde Aydınlık Olmalı” başlığı ile yayınlanan röportajdan faydalanılarak yazılmıştır (Z.K.).
Emel 170-171. Sf.46.
FACEBOOK YORUMLAR