Kahramanlarımız; Dr. Zampira Asanova

Kahramanlarımız; Dr. Zampira Asanova

16 Ocak 2014 günü rahmetli olanüç yaşında vatanından sürgün edilen  Zampira teyzemizin aziz hatırasına

Kırım Tatar Milli Hareketi’nde kadınlar çok önemli yer tutmaktadır. İsmail Bey Gaspıralı’nın bizlere bıraktığı muhteşem mirasın içinde Kırım Tatar kadınlarına kızlarına toplum hayatında kazandırdığı yer ve itibar, pırlanta gibidir.

Aslında Kırım Tatar toplum hayatında kadınlar ve kızlar hiçbir zaman değersiz olmamıştır. Arap dünyasındaki ve bu kültürden etkilenen Türk toplumlarındaki gibi geri plana itilmemiştir.

Çarlık Rusya’sı işgali ve ilhakı sonrasındaki karanlık asırdan sonra Kırım Türklerini, umumen Rusya Müslümanlarını  cahillik ve geri kalmışlıktan aydınlığa götüren, büyük aydınlanmacımız İsmail Gaspıralı, kadınlara, kızlara özel bir önem vermiştir.Tercüman Gazetesi’nin neşrinde en büyük destekçisi eşi Zühre Gaspıralı olmuştur. Onlar için Alemi Nisvan (Kadınlar Alemi) dergisini çıkarmıştır. Bu derginin sorumluluğunu da kızı Şefika Gaspıralı’ya vermiştir. Bu o zamana kadar değil Türk İslam Dünyasında bir çok Avrupa ülkesinde bile görülmemişti. Onun yolunda ilerleyen Kırım Tatar aydınları, Kırım Tatar halkı 1917 yılında Kurultay seçimlerinde kadınlara da seçme ve seçilme hakkını tanıyarak, 1917 yılı Aralık ayında toplanan Kırım Tatar Milli Kurultayı’nda  13 Kırım kadınına görev vermiştir. Şefika Gaspıralı divan üyelisi olarak ön saflardadır.

Aile ve toplum hayatında Kırım Tatar kadınlarının tarihten gelen, İsmail Gaspıralı ile çağa uygun rol modele kavuşturulan, örneklenen  ve onlara kazandırılan güven, 18 Mayıs 1944 sürgün faciası ve sonrasında olumlu sonuçlarını göstermiştir. Erkeklerinin çoğunluğu cephede yada emek ordusu bahanesiyle tecrit edilmiş iken sürgüne uğratılan Kırım Tatarlarının hayatta kalmaları var olmaları ve tekrar ayağa kalkmalarında Kırım Tatar kadınları birinci derecede etkin rol oynamışlardır.

Vatan Kırım’a dönme ve gaspedilen milli ve dini hakları elde etme mücadelesinde de kadınlarımız ön saflardadır.  Bu elleri öpülesi kadınlarımızın en önemlilerinden biri de Dr. Zampira Asanova’dır.


16 Ocak 2014 günü rahmetli olan ve üç yaşında bütün Kırım Türkleriyle birlikte Kırım’dan sürgün edilen, sürgünün bütün dehşeti, acılarını yaşamış olan Dr. Zampira Asanaova’nın benim için önemi çok büyüktür. Ona olan, hayranlığım, sevgim ve saygım sonsuzdur.

Onun hayatı, mücadelesi, Kırım Tatar Milli Hareketi içerisindeki rolü başlı başına bir kitap, bir belgesel film, bir sinema filmi konusudur. Aslında Zampira aptemiz gibi insanlar birer doktora tezi konusu olacak insanlardır. Zampira Asanova, Veciye Kaşka, , Şefika Konsul, Ediye Cemileva, Vasfiye Cemileva Ayşe Seyitmuratova Rahmetli Sabriye Seutova ve Sabriye Erecepova ile diğer adları bu makaleye sığmayacak kadar çok olan Milli mücadele insanlarımız bizim kahramanlarımızdır.

Onlar Kırım’ın ruhlarıdır.

Bugünlerde II. Dünya Savaşı’nın bitişi ve bu savaşta yer almış veteranlar gündemde. Sovyet devrinde bizim gazete, dergilerimiz ve kitaplarımızın kahramanları bu cenk kahramanları idi. Bizim, biz Kırım Tatarlarının tarihlerinin en büyük faciasına uğratıldığı bir savaşı zafer günü olarak kutlamak Kırım Tatar milli ruhu ile, milli mücadelemizle taban tabana zıttır.
Umarız bundan sonra Kırım’daki gazetecilerimiz, yazarlarımız, aydınlarımız gerçek kahramanlarımızın öykülerini daha fazla yazarlar.

Zampira Asanova, Moskova’ya temsilci olarak ilk gidenler arasındadır. Aynı zamanda 1966 yılından itibaren Moskova’daki insan hakları savunucuları ile ilk teması sağlayan, Demir Perde gerisinde, Sovyet rejiminin baskısı altında Vatan Kırım’a dönmek için mücadele eden Kırım Türklerinin sesinin hür dünyaya ulaşması yolunda ilk teşebbüsü yapan kişidir. Kırım Tatar Millî Hareketimiz ile Moskova’daki dissidentler arasında adeta ilk köprü olarak tarihî bir iş yapmıştır.

O Kırım’ın cesur yüreğidir. Cesareti sadece kadınlara değil erkeklere de örnek olmuştur.

Sovyet döneminde ilk açık protesto, 1968 yılında Çekoslovakya’nın işgalini protesto eden bir grup aydın ve insan hakları savunucusunun gösterileridir. Hemen bunun arkasından Moskova’da toplanan Dünya Komünist Partileri Formuna, yabancı gazetecilerin geleceğini tahmin eden Kırım Tatar Milli Hareketi’nin bir avuç cesur yüreği, Moskova’da Mayakovski meydanında ilk gösteriyi yapan Kırım Tatarları olarak tarihe geçmiştir.

Ayder Zeytullayev, Talat İbrahim, Reşat Cemil, Enver Ametov ve aralarındaki tek kadın göstericiler olarak Zampira Asanova. Üstelik onlar Çekoslavakya’nın işgalini protesto eden aydınların başına neler geldiğini bile bile, Mayakovski meydanında pankart açmışlar ve olanca sesleriyle Kırım Tatarlarının haklarını talep etmişlerdir.

Dr. Zampira Asanaova, inanılmaz bir sağ duyuya, sezgiye sahiptir. Milli Hareketimizin çizgisinden sapmaması için mücadele verir. Teşkilatçıdır. Hiç beklenmedik anda, beklenmedik ama çok doğru çıkışlar yapar. Eylemler gerçekleştirirdi.

Milli Hareketimizi, Milli hareketimizin samimi aktivistlerini asla satmamış, asla yalnız bırakmamıştır.

Çok zekiydi. Ancak geçirdiği yüz felcinin geride bıraktığı hasar sebebiyle biraz geri planda durmayı tercih ederdi. Ama hiçbir şey gözünden kaçmaz. Kim halkına samimiyetle hizmet eder, kim yalancı güreş yapabilir., hisseder, anlardı.

Enver paşa sevdalısıydı. Enver Paşa Kırım’a geldiğinde onun dedesi evinde misafir etmiş, saklamış. Dr. Zampira Asanova. Zampira apte! Allah sana ve bütün kahramanlarımıza rahmet etsin. Vatan Kırım’ın Rusya tarafından işgalini görmedin. Allah sana bu acı günleri yaşatmadı. Ama sen ve senin gibi kahramanlarımızın aşıladığı millî ruh Kırım’da capcanlı ve halkımız işgalci Rusya’ya direniyor, boyun eğmiyor. Eğmeyecekte

Sen Kırım’ın gizli kahramanlarındandın. Seni tanıdığım için, senin dostluğunu ve güvenini kazandığım için kendimi bahtlı sayıyorum. Gurur duyuyorum.

Zampira Asanova kimdir;
Zampira Asanova, 1941 yılında Kırım’ın Beykıyat köyünde doğdu.
 
Zampira Asanova’nın ailesi, o doğduktan 3 yıl sonra, 1944 yılında her Kırım Tatar ailesi gibi, Kırım’dan sürgün edildi. Aile Özbekistan’a yerleştirildi. Dedesinin vasiyetini yerine getirerek, bölgenin en iyi okulundan mezun olan Zampira Asanova 1959 yılında Moskova Tıp Üniversitesi Stomotoloji Bölümüne girdi.
 
Zampira Asanova Kırım Tatar Milli Hareketine daha üniversite öğrencisiyken 1957 yılında katıldı. Eğitimini tamamlayıp Özbekistan’a döndükten sonra Zampira Asanova Kırım Tatar aydınları adına Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Nikita Hruşçev’e gönderdiği mektubun yayılması için uğraştı. Mektubun altında imza atanlar arasında Amet-han Sultan, Midat Selimov, Enver Ablayev gibi şahsiyetler de bulunuyordu.
 
1959 yılından itibaren Kırım Tatar tarihini öğrenmeye başlayan Zampira Asanova, 1965 yılında Fergana Bölgesi İnisiyatif Grubunun üyesi oldu. Sürdürdüğü aktif faaliyetinden dolayı Sovyet Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesine Kırım Tatar halkının problemlerini içeren mektubu göndermekle görevlendirilen 63 kişiden oluşan Sovyetler Birliği Geneli İnisiyatif Grubuna girdi.
 
Yuriy Andropov’un kabul ettiği grupta bulunan Zampira Apte 1967 yılında Moskova’dan döndükten sonra işinden uzaklaştırıldı. Onu deli diye akıl hastanesine yerleştirmeye çalıştılar. Ancak hastanenin doktorları Emilia Kâmileva ve Yagya Bekmambetov’un gösterdikleri çabalar sonucunda Zampira Asanova’yı akıl hastanesinden kurtardılar.
 
Zampira Asanova, Vatanı Kırım’a 1985 yılında gelmeyi başardı.
 
Hayatını halkının yeniden dirilişine ve tarihi vatanına dönme mücadelesine adayan Zampira Asanova, uzun süre devam eden hastalığı neticesinde 16 Ocak 2014 tarihinde 72 yaşında yaşama veda etmişti. Zampira Asanova’yı son yolculuğa uğurlamak için Kırım Tatar Milli Meclisi üyeleri, Kırım Tatar Milli hareketi emektarları, Türkiye’de Kırım Tatar diasporasının temsilcileri, çeşitli toplum kuruluşlardan üyeler, bilim adamları, Zampira Asanova’nın akrabaları ve yakınları gelmişti.