HEP YENİ BİR ŞEY ÖĞRENMEK

HEP YENİ BİR ŞEY ÖĞRENMEK


En son söylenebilecek şu cümleyi en başta kullanmak isterim; Allah bizleri öğrenme ve merak duygusundan mahrum bırakmasın.
Bunları neden yazıyorum. Hergün yeni tecrübe yeni bir bilgiye aşina olmak büyük heyecan büyük bir keyif. Hele bu bilgi ve tecrübe pekçok insana fayda sağlayacak, şifa olacaksa.  

GENÇ ANNE

Dün öğleden sonra bir aile geldi, ikiz erkek çocukları var üç yaşında. Anne muayene olacak. 45 yaşında. Şikayetini sorduktan sonra, 40 yaş üzerindekilere yüksek kan basıncı hastalığı (tansiyon veya hipertansiyon da deniyor), şeker hastalığı var mı diye sorarım. Bu yaş sınırının üzerindeki nüfusumuzda tansiyon yüzde 40. Şeker hastalığı ise her sekiz kişiden birinde var. SGK'nın yükünü tasavvur ediniz. Ya kişinin yaşadığı sağlık sıkıntı ve acıları. Bu ikisi de yok hastamızda, şükür.

Başka bir hastalık diyorum. Romatoid artiritim var diyor, bir romatizma çeşidi. 
Dikkatim artıyor. Başka diyorum? Guatırım var diyor. Haşimato mu deyince, evet diyor. Tiroit bezinde, bağışıklık sistemi arızası nedeniyle oluşan (otoimmün) bir iltihap. Dikkatim ikiye katlandı. Bir kişide iki bağışıklık sistemi kaynaklı sağlık sorunu varsa hemen aklıma tetikleyici (veya tetikçi mi dense acaba) bir madde veya maddeler olmalı der beynim. Başta da gluten tabii ki.

GLUTEN

Gluten buğday (ekmek ve unlu gıdalar), arpa (bira), yulaf gibi tahıllarda bulunan bitkisel bir proteindir. Hamurun yapışkan kısmı yani. Glutene karşı bağışıklık sistemimizin tepkisi şiddetli olursa (buna alerji de denebilir), barsakta yara yapar ki buna Çölyak hastalığı diyoruz. Gluten hastalığı/alerjisi belirtileri "ishal, şişkinlik, karın ağrısı, gaz, iştah ve kilo kaybı ile yorgunluk"tur. Tedavisi ise disiplinli bir glutensiz diyettir.

Neyse; hastamıza devam edelim:
Hastamıza "ishal kabızlık sorununuz var mı" soruma, var diye cevaplayınca, "sizde gluten hassasiyeti olabilir" diyorum. Evet "bende bu sorun var" diyor. Tam isabet. 

DÜŞÜKLER

Devam ediyor anne; ben 42 yaşında anne olabildim, hep düşük oldu. Tüp bebekte aşı tutmadı, diyor. Bir bayan doktorun yardım ve yol göstermesi ile disiplinli, tavizsiz "Ayıklama perhizi" uygulamış. O "eliminasyon diyeti" dese de anlaştık. Türkçe hassasiyetim. Gebelik tuttu ve bunlar doğdu deyince, gluten konusuna olan ilgim dolayısıyla, emin olmak için üst üste sorular soruyorum. Vücutta -kalıtımsal yatkınlığı olanlarda- sayısız hastalığı tetikleyen glutenin bunu da yaptığını öğreniyorum. Glutensiz beslenmeye devam ediyor musunuz soruma, eskisi kadar özen göstermiyorum diyor. Çünkü muradına ermiş. Ancak zor da olsa sürmesi gerekir. Yeni bedeller ödenmemeli. 

ÖKSÜZ KALAN ÇOCUK

3 yıl önce 4 yaşında bir çocuk şaşılık muayenesi için getirilmişti, Alaşehir'den. Genç bir baba var, orta yaşlı bir hanım çocukla beraber. Annesinin bilmesi ve uygulaması gereken bir bilgi vereceğim. Annesini sordum, bir duraklama, hüzünlü alçak bir sesle "annesi 2.bebeğe hamile iken Covid'e yakalandı ve maalesef vefat etti" diyorlar. Acı, hüzün duyuyorsunuz ama, söz yok. Çare yok. O dönemde özellikleri gebelere Covid hakkında uyarılar da vardı. Çünkü, gebelikte anne ile yüzde 50 benzer bir canlı var rahimde. Diğer yüzde elli anneye biyolojik anlamda yabancı. Onu tutması, koruyup geliştirmesi lazım. Bunun için annenin bağışıklık sistemi zayıflar ki bebeğe karşı kendi bağışıklık sistemi sorun çıkarmasın. Program böyle yazılmış, müthiş. Bu faydalı bir mekanizma ama, bu dönemde zayıf bağışıklık sisteminin tanımadığı ve baş edemeyeceği yeni ve şiddetli bir mikrobik hastalık anneyi öldürebilir. Bu nedenle çocuk arzu eden anne adaylarının bağışıklık sistemini güçlendirecek gıdaları bilmesi ve onları az tüketmesi gerekir. 

BİLGİ PAYLAŞILMALI

GATA'da asistanlara ameliyat yaptırırken, zaman zaman öğrenmenin, bilgi ve tecrübeyi paylaşmanın öneminden bahseder (tabii ki daima gereğini yaparak), kime ait olduğunu bilmediğim, ancak bana uyan "Herşeyin zekatı kendi türünden verilir. Bilginin de zekatı bildiklerini başkasına öğretmektir" cümlesini söylerdim. Yıllar sonra da bu söz, geçmiş, hatıralar konuşulurken birkaç eski asistanımız/meslektaşlarımca hatırlandı, "derdiniz" diye anlatıldı. Bilgi ve tecrübeyi alan da veren de memnun. Fayda ise topluma tabii ki.

Gluten hassasiyetinin yol açtığı ve hekimlerce bile az bilinen, benim giderek artan merak ve tecrübelerime yeni bir şey katmış oldu bu mevzu. Hastalarımız bitmiş, mesainin son dakikaları. İki genç asistanımız Abdullah ve İsmail ile üç bayan sekreter arkadaş birşeylerle meşguller kayıt bankosunun arkasında. Heyecanla yanlarına gidip vakası paylaşıyorum. Hepsi de ilgi ile dinliyorlar. Amacım bu bilgi ve tecrübe yayılsın. 

Dr Abdullah bey "hocam gluten ile ilgili verdiğiniz konuyu sunarken, bir cümlede düşük yapabileceğini söylemiştim" diyor. Doğrudur. Seminer içindeki onlarca bilgi arasındaki bu bilgi beynime yerleşmemiş. Ama şimdi yerleşti ve topluma, hastalara sunulacak. Çünkü beynimizde 100 bilginin 83'ü görme duyusu ile kazanılıyor. Gördüm, duydum.

Akşam oldu. Evde bu konuyu eşime de anlattıktan sonra yazmalıyım diyorum. Daha geniş bilgi için arama motorlarına giriyorum. Gluten; yol açtığı hastalıklar ve gebelik-gluten konularında herkesin işine yarayacak, kısa özet bilgiler bolca var bilgiağında. Sadece biraz ön bilgi sahibi olup, merakla araştırmak gerekiyor. 

Bilgi güçtür, çaredir, tedbirdir, umuttur. Yeni bilgileri üretecek bilim insanlarına imkanlar sunulmalı, teşvik edilmeli, el üstünde tutulmalılar diye düşünüyorum. Bir bilim insanı çabası ve buluşu ile dünyayı aydınlatır, N.Tesla gibi, Edison gibi. Bazı hastalıkların tedavisi için sırlara ulaşır, Aziz Sancar gibi.

SONUÇLAR 

Buradan ne gibi sonuçlar çıkarabiliriz?
1. Gluten hassasiyeti hamile kalmayı zorlaştıran faktörlerden biridir. Modern (?) buğdaydaki gluten (GDO'lu, genetiğine müdahale edilmiş, beyaz ekmek ve unlar) sindirilemez ve vücut tarafından bir düşman gibi algılanarak bağışıklık sistemi uyarılır. Bu da hamile kalmayı zorlaştırabilir, düşükle sonuçlanan gebeliklere neden olabilir. Hamile kalmakta zorlananlarda gluten hassasiyeti olabilir. 
Bu sorun, herkeste olmuyor. Hassasiyeti olanlarda oluyor tabii ki. Ancak kişinin bundan haberi yoksa, problem çözülemiyor.

2. Kontrol altına alınmayan çölyak hastalığı gebe kadınlarda düşük, erken doğum ve ölü bebek doğumuna yol açabiliyor. 

Göz muayenesi ile başlayan, gebelikte, glutenle, bebekle sonuçlanan bir yazı oldu. Mutlaka faydalanan olur, diye düşündüm.

Selâm ve saygılarımla. 
(15.01.2025, Manisa)