Rusya Dağlık Karabağ'da neyi planlıyor?

Rusya Dağlık Karabağ’da neyi planlıyor?

Karabağ savaşını sona erdiren ateşkes metni Rusya’nın öncülüğünde gerçekleşirken 9 maddelik anlaşmanın aslında nihai bir anlaşma olmadığını vurgulamak gerekiyor. Öngörülen beş yıllık sürenin sona ermesi taraflardan birinin bunu bozmasına bağlı. Değilse mevcut anlaşma koşullarının yeniden devam edeceğine yönelik güçlü bir hüküm söz konusu…Yani bir yönüyle anlaşma koşulları hayata geçirilmemiş ise ya mutabakatın bozulması ya da yine Rusya’nın gözetiminde bir süreç dikkat çekiyor…

Evet Azerbaycan işgal edilmiş 7 ilini ve buna ek olarak Şuşa kentini kurtardı. Tarihi bir zafer…

Ancak unutmamak gerekir ki bu anlaşma Azerbaycan’ın sahada ve üstelik uluslararası kabulü de öne çıkan net bir üstünlük sağladığı sırada gerçekleşti. Ermenistan’ın ve sokaklarda protesto edilen Paşinyan’ın “eğer anlaşamasaydık burayı da kaybedebilirdik…” dedikleri yer bugün Rus askerlerinin konuşlandığı yerlerdir.

Bu noktada Rusya Devlet Başkanı Putin’in “Dağlık Karabağ’ın mevcut statükosu korunmalıdır” yaklaşımı son derece önemlidir. Buna göre Dağlık Karabağ, Ermenistan dahil dünyada hiçbir devlet tarafından tanınmamaktadır. Fransa, Belçika gibi ülkelerden bir takım hamleler gelse de bunun bir devlet kararına dönüşmesi BM’nin yeni bir eğilim sergilemesine bağlı…Yine Putin birkaç gün önce basın toplantısında “…statükonun, Dağlık Karabağ ve Ermenistan arasında iletişimin sağlanması şartıyla kayda alınması ve geleceğe taşınması gerekiyor. Bunun için Ermenistan ile Dağlık Karabağ'ı bağlayan Laçin koridorunun oluşturulması planlandı" dedi.

Bu değerlendirmeyle birlikte geçtiğimiz gün Ermenistan basınında çıkan bir yazı dikkatimi çekti. Daha önce birkaç yerde daha buna benzer analizler okumuştum.

Acaba Rusya Dağlık Karabağ’ın uzun süredir Ermenistan’a olan bağımlılığının yönünü kendi lehine mi değiştirmek istiyor?

Doğrusu Kırım’da, Donbass’ta, Abhazya’daki örneklere bakıldığında Kremlin’in dış politikasına aykırı olmayan bir durum.

Askeri gücün konuşlandığı Hankendi ile Moskova arasında yeni ve direkt uçuşlar başlaması hedefleniyor. Bunun için hazırlıklar yapılıyor. Havalimanının hemen yakınında bir insani yardım merkezi ve iddia o ki bir Rus askeri üssü kurulması planlanıyor. Bazı Rus kaynaklara dayandırılan iddiaya göre Dağlık Karabağ’da Rusça konuşanların oranı giderek artacak. Yollar, okullar, geniş altyapı yatırımların yapılması da hazırlıklar arasında. Kimi kaynaklar buradaki Ermenilere Rus vatandaşlığının bile düşünüldüğünü gizlemiyorlar. Sözde Cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan savaştan sonra Moskova'yı ziyarete gitmiş ancak beklediği ilgiyi görememişti.

Sözün özü, Karabağ ve Güney Kafkasya’daki süreç yeni bir başlangıca adım atmış gözüküyor.

Prof. Dr. Kürşad Zorlu