SIRTINA TÜRK TARİHİ VURULAN NEHİR SAKARYA
Kırkağaç İmam hatip Lisesi’nde okuduğumuz yıllarda çok sık dinlediğimiz ve dinledikçe de büyük coşku yaşadığımız bir şiir vardı. Bu şiir Necip Fazıl Kısakürek’in “Sakarya Türküsü’nden başkası değildi. Bu şiiri sınıf arkadaşım Mehmet Çavuşoğlu daha başka bir coşku ile seslendirir dinleyenleri gözyaşına boğardı. O dönemlerde hep merak ederdim. Bu Sakarya Nehri nerededir. Nasıl bir nehirdir. Bu coşkulu şiirde anlatıldığı gibi coşkuyla mı? Akardı. Sürekli bunu düşünür dururdum. Üniversite okumak için İstanbul’a geldiğim dönemlerde ki, o yıllar, 1990’lı yıllardı. Bir gün Sakarya’ya gittim. İmam Hatip Lisesi’nde derslerimize giren Mehmet Mersin hocamızın tayini Sakarya Karasu’ya çıkmıştı. Onu ziyarete gitmiştim. Sakarya Nehri de Karasu’dan Karadeniz’e dökülüyordu. Beklediğim o güçlü ve gürül gürül Sakarya ile karşılaşamamış, bir nevi hayal kırıklığına uğramıştım. Ancak Sakarya Nehrini bu halde görünce bende bir başka merak uyandı. Acaba bu Sakarya Nehri nereden çıkıyor ve nereleri dolaşarak Necip Fazıl’ın “Sırtına Sakarya’nın, Türk tarihi vurulur” coşkulu ifadesiyle Türk tarihi vuruluyordu. Bu merak uzun yıllar hafızamı meşgul etti.
Ülkemizin önemli nehirlerinden biri olan ve Necip Fazıl’ın destansı şiirine konu olan Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır. Eskişehir'in Çifteler ilçesi yakınlarından doğan Sakarya Nehri kolları ile birlikte toplam uzunluğu
Sakarya’daki tarım alanları, Sakarya Nehri'nin suladığı verimli alüviyal topraklardan oluşmaktadır. Sakarya Nehri'nin içinden geçtiği Pamukova ve Geyve Ovalarının bulunduğu havza mikro klima özelliği göstermekte olup, narenciye dışındaki bütün meyve ve sebze çeşitlerinin yetiştirilmesi için elverişlidir.
Usta şair Necip Fazıl Kısakürek, 1949 yılında trenle bir Ankara dönüşü, bozkırlar arasından yol boyunca kıvrıla kıvrıla akışını seyrettiği Sakarya Nehri'ni;
"Sakarya Türküsü" isimli şiirinde şu şekilde dizelere dökmüştür:
"İnsan bu, su misali, kıvrım kıvrım akar ya;
Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya.
Su iner yokuşlardan, hep basamak basamak;
Benimse alın yazım, yokuşlarda susamak.
Her şey akar, su, tarih, yıldız, insan ve fikir;
Oluklar çift; birinden nur akar; birinden kir.
Akışta demetlenmiş, büyük, küçük, kâinat;
Şu çıkan buluta bak, bu inen suya inat!
Fakat Sakarya başka, yokuş mu çıkıyor ne,
Kurşundan bir yük binmiş, köpükten gövdesine;
Çatlıyor, yırtınıyor yokuşu sökmek için.
Hey Sakarya, kim demiş suya vurulmaz perçin?
Rabbim isterse, sular büklüm büklüm burulur,
Sırtına Sakarya’nın, Türk tarihi vurulur."
Bu kadar dokunaklı ve coşku dolu ifadelerle Necip Fazıl’ın şiirine konu olan Sakarya Nehri’nin çıkış noktasıyla tanışmam 2015’li yıllarda Afyon Gazlıgöl’de termal tatili yaptığım dönemimde oldu. O yıllarda Frig Vadisini gezerken Eskişehir’in Han ilçesini, ardından da Çifteler ilçesine ailecek gitmiştik. Çifteler’de Sakaryabaşı diye bilinen bir mevkiye ulaştık. Sakaryabaşı, Sakarya Nehri’nin çıkış noktası olduğunu o zaman öğrendim. Çifteler’de “Sakarıbaşı” olarak da adlandırılan bu bölgede beş ayrı kaynak bulunmaktadır. Ana kaynak olarak Sakarıbaşı kaynağı; Gökgöz kaynağı, Kırkkız kaynağı, Ilıksu kaynağı, Göztaşı kaynağıdır. Bunların hepsi birleşerek Türkiye’nin üçüncü büyük akarsuyu olan Sakarya Nehri’ni oluşturmaktadır.
Sakarya Nehri’nin irili ufaklı bir çok kolu vardır. Debisini büyük ölçüde arttıran başlıca büyük kolları ise Ankara Çayı, Porsuk Çayı, Göksu Irmağı ve Mudurnu Çayıdır. Ankara’nın içinden geçen başkentin fabrika ve evsel atık yükünü çeken Ankara Çayı, İç Anadolu Bölgesi’nde Sakarya Nehri’ne dökülen
Sakarya Nehri’nin çıktığı nokta olan Sakaryabaşı, balık yetiştirme istasyonları ve piknik alanları ile büyük ilgi görmektedir. Son yıllarda burada dalış turizmi de gelişme göstermiştir. Çifteler İlçesi meraklı insanların buraya yaptıkları ziyaretler sonucunda büyük ilgi görmekte ve bu vesileyle turizm açısından da büyük gelişme kaydetmektedir.
FACEBOOK YORUMLAR