ORİGAMİ SANATI
Sanatın, insan hayatında önemli bir yeri vardır. İnsanlar hayatları boyunca kendilerini ifade edebilmek için kullandıkları bir alandır sanat. Sanat sayesinde duygu ve düşüncelerimizi başka insanlara kolayca aktarabilir, farklı farklı insanlar ile iletişim kurabiliriz.
Halil Cibran hocamızda sanat için şöyle bir ifade kullanır. “Sanat, belirgin ve iyi bilinenden gizli saklıya doğru atılan bir adımdır.”
İnsanlar çok çeşitli sanat alanlarıyla uğraşarak bir anlamda kendilerini terapi etmiş olmaktadırlar. Bu yazımızda da hayal gücümüzü ortaya koymamızı sağlayan, fiziksel becerilerimizi geliştiren bir sanat alanından, Japonya’ya Budist rahipler tarafından getirildiği düşünülen ‘origami’, sanatı yani geleneksel kağıt katlama sanatından bahsetmeye çalışacağım.
Origami, Japonca oru (katlama) ve kami (kağıt) kelimelerinin birleşmesiyle meydana gelmiş Katlanmış Kağıt anlamına gelen geneksel kağıt katlama sanatıdır. Origami temelde makas ve yapıştırıcı kullanmadan kağıdı sadece katlayarak çeşitli şekiller oluşturma sanatıdır. Tarihten günümüze Origami’nin başlangıcıyla ilgili kesin bilgiler olmasa da ilk olarak kağıdı icat eden Çinliler tarafından icra edildiği ifade edilmektedir. Kağıt Çinliler tarafından M.Ö 250’de bulunmuştur. Kağıdın ilk bulunduğu dönemlerde kağıda ulaşmakta çok kolay olmadığı için sadece zenginlerin uğraş verdiği bir sanat olan origami, daha çok dini törenlerde ve hediyeleri kaplamada bir zenginlik alameti olarak kullanılmıştır. Daha sonraki dönemlerde kağıdın yaygınlaşması ve fiyatlarının uygun hale gelmesiyle origami daha fazla insan tarafından yapıla gelen bir sanat olmuştur. Japonyaların Budist rahipler aracılığıyla öğrendikleri ve geliştirdikleri origami sanatı 17. yüzyılda halk arasında eğlence şeklini almış ve gelişmeye devam etmiştir. 1900’lü yılların başlarından itibaren okullarda da öğretilmeye başlanılan bu sanat alanı çocukların matematiksel zekalarının gelişimine büyük katkıda bulunmuştur. Ayrıca insanların yeteneklerini keşfetmelerine yardımcı olup bir şeyler üretebilmelerinin hazzını yaşamalarını sağlamıştır. 2. Dünya Savaşı’ndan sonrada origami sanatsal anlamda büyük gelişme kaydetmiş, artık sadece çocukların değil her yaştan insanın ilgisini çeken bir sanat olmuştur.
Origami sanatı ile meşgul olan her yaştaki insan, kendini tanıma, kendi becerilerini ortaya koyabilme ve özgüven kazanma imkanı bulmuştur. Origami gelenek olarak 3 çeşittir. Bunlardan ilki genellikle tek parça kağıdın katlanmasıyla yapılan klasik origamidir. Bu türde at, kuş gibi havyanlar yapılabildiği gibi çeşitli eşyalarda yapılabilmektedir. İkincisi modüler origamidir. Modüler origami aynı zamanda parçalı origami olarak da bilinmekte ve birbirine benzeyen parçaların birleştirilmesiyle oluşturulmaktadır. Klasik origamideki somut hayvan ve eşya gibi nesnelerin aksine üç boyutlu geometrik nesnelerin yapılmasında kullanılır. Kullanılan parça sayısında herhangi bir sınır yoktur. Aynı parçaların yerlerini değiştirerek birden fazla geometrik şekil elde etmek de mümkündür. Üçüncü olarak ıslak katlama vardır ki bunda da gerçeğine uygun doğal görünen hayvan motifleri elde etmek için kullanılır. Kağıda şekil vermek kuruyken oldukça zordur. Islatılan kağıt daha kolay şekil alır ve daha naturel şekiller elde edilebilir. Islak origami tekniğini, origamiyi bir el sanatından yaşayan bir sanat haline dönüştüren usta sanatçı Japon Akira Yoshizawa’dır. Bu büyük üstad origaminin gelişimine çok büyük katkılar sunmuştur. 50.000 den fazla model geliştiren Akira Yoshizawa bu modellerinin sadece bir kaçının yer aldığı 18 kitabı bulunmaktadır. Bulduğu ve geliştirdiği yöntemlerden dolayı Japonya’da ‘Yükselen Güneş Nişanı’ almaya hak kazanmıştır.
Günümüzde çok daha fazla çeşidi ortaya çıkan origaminin bilinen diğer türleri Mimari origami, Krigami (kağıt kesme sanatı) ve pop-up origamidir. Oluşan yeni türlerde genelde kesme ve yapıştırma serbest bırakılmıştır.
Origami sanatı kişiye özgüven kazandırmakla birlikte, ruh sağlığına da büyük katkı sunmaktadır. Origami, insanın kişisel becerilerini arttırmakla kalmayıp, farklı bakış açıları ile düşünme kabiliyeti geliştirmesine de katkı sağlar.
ÖNDER GÜZELARSLAN
FACEBOOK YORUMLAR