SAYISAL (DİJİTAL) DÜNYA
Dünya Planeti (Planet Earth) İnsanlığı; 21.yüzyılda, “Yakın Çağ”ı ardında bırakarak yeni bir çağa adım atmıştır. Bu çağ, bazı bilimsel platformlarda, “Yüksek Teknoloji Çağı”, “İnternet Çağı”, “Şifre ve Kodlar Çağı”, “Yapay Zeka Çağı” ve “Uzay Çağı” gibi adlar altında tanımlanmaktadır.
*
Günümüz dünyasında kaynak ve nedenleri bütün yön ve boyutlarıyla araştırılması ve çözümlenmesi gereken çok sayıdaki küresel sorunlar devam etmektedir : Trajik ve dramatik bölgesel savaşlar, tahrip edilen şehirler, yoksulluk, ülkeler ve kıtalar arası zorunlu göçmen, mülteci ve sığınmacı akımları, küresel iklim değişikliği, kuraklık, çevre kirliliği, bazı göl ve ırmakların kuruması, orman yangınları, depremler, toprak kaymaları, sel baskınları, heyelanlar, aşırı rüzgar fırtınaları, Covid-19 benzeri pandemik hastalıklar, atmosferdeki aşırı miktarda sera gazı ve karbondiyoksit emisyonu, bazı yanardağların aktif hale gelmesi, çarpık kentleşmeler, ekili arazilerde azalma, hayvan ve mikrocanlılarda kayıplar, ekolojik sistemde bozulma, ekonomilerde üretim ve satış maliyetlerinde yükselme, bazı devletlerde aşırı dış ticaret ve bütçe açıkları, artan ekonomik kriz sendromu, bazı küresel ve bölgesel güçler arasında uyumsuzluk ve diyalog kopukluğu, ticaret savaşları, terör, suç oranlarında çoğalma vd...
Ayrıca, küresel olarak yüksek teknoloji ürünlerine (internet, yapay zeka, robotik nesneler, akıllı cep telefonu) gösterilen aşırı ilgiden dolayı gazete ve kitap okur sayısında azalma; edebiyat, müzik, tiyatro ve opera gibi sanat dallarında duraklama, insanların kalabalıklar içinde yalnızlaşması ve nihayet entelektüel kültürde düşüş ...
Bu gelişmeler bağlamında insanlık aleminde küreseleşmekte ve dijitalleşme gözlenmektedir.
*
Küresel dijitalleşme ve yüksek teknoloji, hiç kuşkusuz, günlük hayatta faydalı ve doğru amaçlara yönelik kullanıldığı takdirde insanlık için kabul edilir.
Ancak, bunların yasa ve amaç dışı kulanımlarının, bir takım sakıncalara, zararlara ve beklenmedik olumsuzluklara yol açabileceği de bilinmektedir.
*
Öte yandan, dünya basınındaki haberlerde belirtildiği üzere, günümüzün yeni Z ve Beta kuşağının bazı ülkelerdeki insanları; saçında at kuyruğu, elinde cep telefonu, dudaklarında sigara, parmaklarında kulaklık, sırt çantasında bilgisayar, arka cebinde kredi kartı ve cüzdan, boynunda kolye, yüzünde gözlük, kulağında küpe, burnunda piercing, kolunda dövme, ayağında bilezik ve sandaletleri ile dikkati çeken postmodern bir görüntü sergilemektedir. Anlaşılmaktadır ki, bazı toplumlarda bakış açıları ve değer yargıları yavaş yavaş aşınmaya ve değişmeye başlamaktadır.
Bütün ülkelerde yüzyıllar boyunca nesilden nesile bir kadim miras olarak aktarılan kamusal ilgi, algı, tutum ve davranışlarla kazanılan küresel kültür, yaşam biçimi, maddi ve manevi değerlerin az da olsa aşınmakta ve çürümekte olduğu dikkati çekmektedir.
Çünkü hukuk, amaç ve usul dışı dijitalleşme olgusu ile yüksek teknoloji ürünleri kullanımının, kadim küresel insanlık kültürünü ve saygın değerlerini olumsuz yönde etkilememesi üzerinde durulması gereken bir yaklaşımdır.
Bilindiği gibi, insan yaşamı, yalnızca materyalist olgu, sayı ve nesnelerden ibaret değildir. Öncelik, kadim insani duygu ve düşüncelerdir.
Bu açıdan, yüksek teknoloji ve yapay zeka ürünleri kullanımının sürekli ve etkin kontrol ve denetim altına alınmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Nitekim, İngiltere’de, bazı okullarda akıllı cep telefonu gibi yüksek teknoloji ürünlerinin kullanımında, toplum sağlığı ve güvenliğini korumak amacıyla tedbirlerin alındığı ve zorunlu kısıtlamalara gidildiği bildirilmektedir.
*
Bilge insanların altını çizerek belirttikleri gibi; bir insan, genel kültürü öğrenmeye; öncelikle dünya coğrafyasını; dünya tarihini; bütün dünya değerlerini (1- İnsani değerler (Özgürlük, eşitlik, kardeşlik, adalet, sevgi, saygı, hoşgörü, dostluk ve dayanışma.); 2- Vicdani değerler ( (İyi ve kötüyü ayırma, hayır ve şerre karar verme gücü, insanın kendini sorgulama ve hesaba çekme kuvveti ve ahlaki vicdan.); 3- Kültürel değerler (Manevi ögeler, örf, adet, gelenek, ahlaki değer yargıları, maddi ögeler ise evler, arabalar, kostümler gibi nesnel unsurlar.); 4- Etik değerler (Kişinin, toplum düzeninin korunması için, toplumun kendisine olan güven ve beklentisine uygun olarak hareket edebilmesi.); 5- Hukuksal değerler (Hukuk devleti, insan hakları, demokrasi, eşitlik, özgürlük, toplumsal adalet vb.); 6- Toplumsal değerler (Dürüstlük, çalışkanlık, başkasını düşünme, yiğitlik, yardımseverlik, hoşgörü, sevgi, saygı, alçak gönüllülük, namus, sadakat, dayanışma, iffet, ahlakilik vd.) ve 7- Evrensel değerler (Demokrasi, insan hak ve özgürlükleri, uygarlık, barış, eşitlik, bilim ve bilimsel düşünce, sanat, çevre duyarlılığı, sevgi vd.) bilmekle başlar; sanat, edebiyat, müzik ve felsefe dalları konularında bilgi ve fikir sahibi olmakla devam eder.
*
Ne var ki; Birleşmiş Milletler Teşkilatı (BM) tarafından hazırlanan dönemsel “İnsani Gelişme Raporları”na göre, BM üyesi 193 ve BM üyesi olmayan 2 ülkeyi kapsayan “Dünya İnsanlığının İnsani Gelişmişlik Endeksi” sıralamasında, yaklaşık 8, 0 milyara ulaşan dünya insanlığının ortalama eğitim ve gelişmişlik seviyeleri iç açıcı görünmemektedir.
*
Bilge insanların vurguladıkları gibi, “Dünya hayatında en büyük tehlike küresel eğitimsizliktir; en büyük mücadele de bu kronikleşmiş eğitimsizliğe karşı verilen zorlu mücadeledir.”
*
Yukarıda belirtilen nedenler karşısında: Söz konusu küresel sorunlara karşı BM eşgüdümünde bütün ülkeleri kapsayıcı tebdirlerin, etkin ve verimli olarak küresel hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak: Barış, duyarlılık, istikrar ve huzur dolu yeni bir dünya düzeninin kurulabilmesi amacıyla; BM tarafından yasal işlevi uyarınca hazırlanacak uluslararası uygulamalı küresel eğitim programlarının entegre bir sistem içinde bütün ülkelerde yaygınlaştırılması büyük önem taşımaktadır.
Önder Gürcan
FACEBOOK YORUMLAR