OPERA

OPERA

Önder Gürcan
[email protected]

Son yüzyılda bilim ve yüksek teknoloji olağan üstü boyutlara ulaşırken ve yeryüzünü sarıp sarmalarken, sanat, kültür ve edebiyattan biraz da olsa uzaklaşılmaktadır.
Dünya basınında sanat, kültür ve edebiyat  konulu haberler ile bu alandaki araştırma, inceleme, irdeleme, tahlil, deneme ve eleştiri  yazıları giderek azalmaktadır.
Stockholm’da bu ay verilen Nobel edebiyat Ödülü bile İsveç’te   protesto edilmiştir.
Günlük dünya hayatı  giderek elektronik ortamlara bırakılmaktadır.
Geçmişteki dünya, bugün e-dünya konumuna dönüşmektedir.
Bu durum; uluslararası ilişkilerde çeşitli sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunlara bir de ülkelerarası kültürel çatışma, iç karmaşa, ekonomik kriz, küresel ısınma gibi olumsuzluklar eklenmektedir.
*
Dünya insanlığının on bin yıllık tarihinde; güzel sanatlar (müzik, tiyatro, opera, edebiyat vb.) ve evrensel değerler ile insani gelişmişlik endeksi arasında bir korelasyon vardır.
Güzel sanatlar; İnsan ruhunun, duygularının, düşüncelerinin ve hayallerinin dil aracılığıyla üstün anlatımlarla  tasarlanmasında, sağlıklı geliştirilmesinde, güzelleştirilmesinde,  zenginleştirilmesinde, sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesinde   başlıca rolü oynamıştır.
Güzel sanatlar; daima, maddi ve manevi kültür, insanlık, yaşama sevinci, duyarlılık, ortak akıl, sevgi, saygı, nezaket, etik, adalet, vicdan, barış, özgürlük, demokrasi, insan hakları, doğa ve evrensel değerlerden yana olmuştur.
Böylece insanların yüreğine dokunmuş ve onları buluşturmak için her türlü çabayı göstermiştir.
*
Geçenlerde bir ilköğretim öğrencisine sordum : “Basında hangi konuda yazılar okumak isterdin?” Küçük çocuğun verdiğin yanıt, yalnızca bir sözcük oldu: “Opera!” Şaşırdım, doğrusu.
*
Literatürde opera; güzel sanatların bir kolu olarak, görsel sanatın çok yönlülüğünü barındırdığı için, anlatım dili en zengin sanat dallarından biri olarak tanımlanıyor.
Sahnelenen opera eserleri; genellikle konusunu tarihten, mitolojiden, efsanelerden veya güncel olaylardan almaktadır. Bunlara ait sözlerin tümü veya birçoğu müzikle bestelenmiş, teatral formda ya da  şarkı biçiminde ve orkestra eşliğinde söylenen müzikli bir eser olarak kabul ediliyor.
Bu açıdan opera; şiir, drama, dans ve müziğin estetik bir yansımasıdır.
*
Opera, Antik Çağ’daki dinsel törenlerin bir parçası olan müzik ve tiyatronun temelleri üzerine yapılandırılmıştır.
Operanın tarihi 1600’lü yıllarda İtalya’da başlar. Daha sonra tarihsel akış içinde, özellikle Fransa, Almanya, Rusya, Ispanya, ABD, İngiltere, Çekoslovakya, Çin, Türkiye, Kanada ve Avustralya gibi ülkelerde açılan opera binaları ile birlikte opera sanatçıları  ve sahneleri ile dünyaya yayılmıştır.
Türkiye’deki opera; Ankara, İstanbul,  Antalya, İzmir gibi şehirlerde 70 yılı aşkın bir geçmişe sahiptir ve mevcut konumuyla dünyanın en saygın opera toplulukları arasında sayılmaktadır.
*
1970’li yıllardan bu yana izlediğimiz önemli opera eserlerinden bazıları şunlardı:
Madame Butterfly - Puccini
La Traviata - G.Verdi
Nabucco - G.Verdi
Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler - M.Erdoğan
İl Trovatore - G.Verdi
Fındık Kıran (Ballet) - P.İ.Çaykovski
Saraydan Kız Kaçırma - W.A.Mozart
Karagöz ve Hacivat İle Cumhuriyete  Yolculuk - M.Erdoğan
Operadaki Hayalet (The Phantom  Of The Opera) - Andrew Lloyd Webber
Mevlana - M.Erdoğan
Aşk-ı Memnu - S.Ada
Carmina Burani - Davide Bombana
Halka  -  Stanisław Moniuszko
Kuğu Gölü (Swan Lake) - P.İ. Çaykovski
Don Pasquale - G.Donizetti
Bir Yaz Gecesi Rüyası ( A Summer  Night Dream) - William Shakespeare Romeo Jüliet - P.İ.Çaykovski
Rus Gecesi - P.I.Çaykovski 
Carmen - Georges Bizet
Çalıkuşu (Bale) - E.Yüksel
Özsoy - A.Adnan Saygun
*
Yeryüzünün birçok şehrinde konser veren Amerikalı Sanatçı - Soprano Catalina Cuervo, barış ve refah dolu bir dünya için müziğin şart olduğunu ve operanın bu bağlamda insan ruhuna ilaç gibi iyi geldiğini yaptığı bir açıklamada belirtmiştir..
Ne var ki günümüzde opera, belli bir toplum kesimine hitap etmektedir.
*
Dünya; Antik Çağ’dan bu yana sayısız süreçten gelip geçmiştir.
Uzay Çağı’nın  başlamasıyla  bundan sonraki binyıllarda da, sayısız süreçten geçecektir.
Ama dünya insanlığı var oldukça, bu gezegende veya uzaydaki başka bir gezegende  sanat, kültür ve edebiyat, bir yol bulup soylu ve kadim öyküsünü bir şekilde sürdürecektir.
Opera da!