İSVEÇ – BİR İSKANDİNAVYA ÜLKESİ

İSVEÇ – BİR İSKANDİNAVYA ÜLKESİ 

Bilindiği gibi İskandinavya, Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantik’te “Norden” olarak bilinen coğrafi bir bölgedir. Bu bölge;  tarihsel, kültürel ve dilsel bağlarıyla bir alt bölge niteliğinde Norveç, İsveç ve  Danimarka ’yı ifade ediyor; geniş anlamda ise söz konusu üç ülkeyle birlikte Finlandiya ile İzlanda’nın yanı sıra Faroe Adaları ve Grönland gibi özerk bölgeleri  kapsayacak şekilde tanımlanıyor.

Bölge nüfusunun dörtte üçünden fazlasını Kuzey Cermenler en büyük etnik grubu; kalanı Finler ve Vikingler gibi diğer etnik gruplarla Sámi halkı ve yeni göçmenler oluşturuyor.

İsveç’in resmi dili, “İsveçce”dir.

*

İskandinavya Nordik ülkeleri;  denizlere bağlı, binlerce liman, körfez (fiyord), göl ve akarsu üzerinde yerleşik olduğu için  “Yüzen Güzel” olarak adlandırılıyor.

*

İsveç veya resmî olarak İsveç Krallığı, Kuzey Avrupa'daki İskandinavya yarımadasında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşuları batı ve kuzeyden Norveç, doğudan ise Finlandiya'dır. İsveç bunun dışında güneyinde yer alan 8 kilometrelik Öresund Köprüsü ile Danimarka'ya bağlıdır.

İsveç’in  her tarafı deniz ve ladin - çınar ağaclarından oluşma ormanlarla doludur.

*

İsveç, parlamenter demokrasiye dayalı anayasal bir monarşi yönetimine sahiptir. Ülke yönetimi, yasalar gereğince İsveç Krallığı ile parlamento arasındaki görev, yetki ve sorumluluklara göre düzenlenmiş.

Kral'ın yetkileri törensel ve sembolik mahiyettedir. İsveç kralı XVI. Carl Gustaf,  İsveç kraliçesi Silvia Renate Sommerlath,  İsveç Prensesi ise Victoria’dır.

İsveç, halen üç partiden oluşan bir koalisyon hükümeti tarafından yönetiliyor. Hükümette Ilımlı Parti (Moderate Party), Liberal Party (Liberals), Hristiyan Demokrat Parti (Christian Democrats) yer alıyor. Basbakan; Ilımlı Parti (Moderate Party) lideri Ulf Kristersson.

İsveç Meclisi’nde toplam sekiz siyasi partiye mensup 349 milletvekili vardır. Milletvekillerinin  162'si (%46’sı) kadın milletvekilidir. Avrupa parlamentolarında en çok kadın milletvekili oranı İsveç’tedir. Üst düzey kadın yöneticilerinin  sayısı da yüksek.

İsveç’teki yasal düzenlemeler,  insan hakları, demokrasi ve evrensel değerler ekseninde yapılagelmiştir.

*

Dünya mutluluk endeksinde İskandinav ülkelerinin hakimiyeti tartışılmaz bir gerçek. İskandinavya üikeleri  “ Mutlu insanlar ülkeleri” olarak tanımlanıyor. Bu bağlamda, bütün dünya ülkelerinin de “Mutlu insanlar ülkeleri” olmalarını temenni edelim.

Ancak; İsveç’te geçmiş yıllarda yasa ve hukuk dışı terör olaylarının yaşandığı uluslararası kamuoyunca bilinmektedir. Son günlerde bu ülkenin Finlandiya ve Ukrayna ile birlikte NATO üyeliğine alınması gündeme gelmiştir. Bu konuda her gün dünya basınında sıcak haber, yorum ve makaleler yayımlanıyor. Ne var ki İsveç’te strateji ve güvenlik açısından, zaman zaman uluslararası hukuk dışı çeşitli terör eylemlerine ve provokasyonlara karşı, öncelikle yeni mevzuat düzenlemelerinin yapılması ve İsveç’in yükümlülüklerini uluslararası hukuk ve etik çerçevesinde somut adımlar atarak yerine getirmesinin gerekli olduğu diplomatik platformlarda ifade edilmektedir.

*

Ülke nüfusu yaklaşık 11 milyondur. Bu nüfusun yaklaşık %20'sini Suriye, Irak, Iran, Pakistan, Somali ve Türkiye gibi ülkelerden gelen göçmenler oluşturuyor.

*

İsveç halkı, çok sakin, az konuşan, saygılı ve güler yüzlü. Eğitim seviyeleri yüksek.

İsveç halkı, İskandinav insanlarına özgü yalnızlık sendromuna alışmış. Buna karşın insanlar kendilerini yenilemenin yolunu kolayca bulabiliyor.

*

İsveç, yüksek teknoloji ülkesi. Günlük hayatta her şey bilgisayar,  internet, yapay zekalı nesneler,  kredi ve elektronık ulaşım kartlarına  bağlanmış. Burada akıllı cep telefonu ve kredi kartı olmadan yaşanmıyor. Metro, tramvay, banliyo treni ve otobüs sistemleri Moskova, London ve Paris’i hatırlatıyor.

*

Yüksek teknoloji, ekonomi ve evrensel değerler bakımından gelişmiş bir ülke olan İsveç, dünya ülkeleri arasında, ünlü “The Economist” dergisine göre “Demokrasi İndeksi” bakımından birinci; Birleşmiş Milletler Teşkilatı tarafından yayımlanan “2021 yılı Dünya İnsanlığının Ortalama İnsani Gelişmişlik İndeksi raporu” bakımından da yedinci sırada.

Kişi başına düşen yıllık milli gelir 55.000 ABD doları seviyesinde.

*

İsveç’te para birimi “İsveç Kronu”dur. Ülke yönetiminde çok güçlü muhasebe, maliye ve ekonomi sistemi kurulmuş. Buna göre ABD Doları ve EURO gibi yabancı paralarla pek ilgilenilmiyor.

*

Aileler, bir kişinin bir aylık İsveç kronu maaşıyla  bir ay geçinebiliyor. Çoğunlukla, erkekler evde ve dışarda çocuk bakıyor, kadınlar ise çalışıyor.

*

İsveç halkı, kamu giderlerine katkısı nedeniyle, yüksek oranlardaki gelir vergisini severek ödüyor.

*

İsveç, bir deniz ve orman ülkesi. Kimi İsveçliler ve yabancılar Kuzey Kutbu’na “kuzey ışıklarını görmek için”  tatile gidiyor.

*

Başkent Stockholm şehrinin nüfusu, bağlı yerleşim yerleri ile birlikte yaklaşık 2 milyon.

Deniz kenti Stockholm; köprüleri; limanlar ve koyları;  vapur,  gemi, yat ve diğer deniz araçları; dinlenme yer ve parkları; Vasa, açık hava ve özel müzeleri; tarihi yürüyüş alanları; botanik bahçeleri; Kraliyet sarayı; Parlamento Binası; Nobel Ödülleri Binası; Belediye Binası; tarihi eserleri; düzgün ve bakımlı ana cadde ve sokakları; çeşitli alanlarda hizmet veren dükkanların bulunduğu alışveriş merkezleri; süper market ve marketleri; adım başı kafeleri (Bir bardak sütlü kahve -latte- 160 Tl);  yöresel mimariye uygun renkli bina ve bahçeli evleriyle dikkati çekiyor.

Stockholm’ın yakınında bulunan banliyö Viking Kenti uppsala görülmeye değer.

Kafeler genellikle saat 18.00 de kapanıyor.

*

Kuzey iklim koşullarına göre inşa edilen evlerin pencereleri ve balkonları küçük. En çok dört-beş katlı olan asansörlü apartmanların özel çöp deposu, bahçesi ve oto parkı bulunuyor. Çöp depolarındaki atıklar ekonomiye kazandırılıyor.

Ülkedeki bütün ev ve diğer yerlerindeki çeşmelerden temiz su içiliyor.

*

Süper market ve marketler zincirlerinde yok, yok. Dünyanın bütün ülkelerinden gelen kaliteli gıda, tüketim ve yatırım kalemlerini bulmak mümkün.

Malmö Limanı, uluslararası tanınmış bir  liman ve çok sayıda ticaret gemilerinin uğrak yeri.

*

Ülkede taşıt, elektronik, haberleşme  ve bilişim sektörleri dünya çapında. Süper marketler de öyle. Volvo arabalarının üretim yeri İsveç,

*

Lokantalarda bütün dünya yemek çeşitleri yerini almış gibi. Yemek konusunda bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmaları var. Yakın bir gelecekte ilaç gibi yemek tabletleri çıkarılırsa şaşırmamak lazım.

*

Sokak ve caddelerde coğu insan, sade penye, kısa etek – pantolon, spor ayakkabı, çocuk arabası ve terllk ile dolaşıyor.

*

Stockholm Arlanda Havalimanı -Türkiye arası mesafe uçakla 3,5 saat.

*

İsveç’ te yaz aylarındaki günler çok uzun. Güneş saat 23.00 den sonra batıyor ve saat 02.00  de doğuyor. Kışın güneş pek görünmüyor ve elektrik enerjisine bağlı olarak karanlıkta yaşandığından halk bir ay D vitamini alıyor.

*

İsveç’e “Beyaz Geceler Ülkesi” deniyor. Ünlü yazar Dostoyevski de bunun romanını yazmış.

İsveçli romancı Knut Hamsun’un “Victoria – Viktorya” romanını okuyun.

İsveç, Başkent Stockholm’de, uluslararası bilim, sanat, edebiyat gibi alanlarda ünlü “Nobel Ödülleri” nin verildiği ülke. Bu ödüllerden ikisi Türk asıllı kişilere layık görülmüştür.

*

Bu yıl, küresel ısınmanın etkisiyle, İsveç’te yaz ayları ilk defa geçmiş yıllara göre sıcak geçiyor. Ama  devamlı rüzgar nedeniyle her tarafı denizle çevrili İsveç’te nemli hava olmuyor.