İSKANDİNAVYA, İSVEÇ VE BAŞKENT STOCKHOLM
Bilindiği üzere : İskandinavya Ülkeleri, Kuzey Ülkeleri ya da Nordik ülkeleri, Kuzey Avrupa ve Kuzey Atlantik’te Norden olarak bilinen coğrafi ve kültürel bölgedir. Bu bölge, İsveç, Norveç, Danimarka ve İzlanda ve Grönland’tan oluşmaktadır. Daha sonra bu bölgeye; Finlandiya, Svalbard takım adaları, Faroe Adaları, Aland Adaları ve Jan Mayen Adası da dahil edilmiştir.
Öte yandan Avrupa’da, Kuzey İskoçya Adaları, Estonya gibi bölgelerin, İskandinav ülkeleriyle kültürel ve etnik bağları bulunmaktadır.
*
Bölge nüfusunun dörtte üçünden fazlasını; en büyük etnik grup olan Kuzey Cermenler oluştururken; onu Finler, Orta Asya Türklerinin bir kolu olan Samiler (Laponlar) ile diğer etnik grupların yanı sıra göçmenler izlemektedir.
*
Tarihsel sürece göre: İsveç’e ilk insan yerleşmeleri MÖ 800’de başlamıştır. İlk İsveçliler, ticaret yapmak üzere önce kuzeye yayılmış, sonraları Akdeniz’e açılmışlar ve Romalılarla diplomatik ilişki sağlamışlardır.
İsveç’in adı, Svear kabilelerinden gelmektedir. Svearların, diğer bir kabile olan Gotarlara üstünlük sağlamasının ardından MS 4.yüzyılda İsveç Krallığı kurulmuş ve krallık, toprak edinme amacıyla Normanlarla birlikte Batı Avrupa’ya akınlarda bulunmuştur.
Doğu’ya yönelen İsveçliler; 10. ve 11. yüzyıllarda Novgorod ve Kiev’i ele geçirerek buralarda prenslikler kurmuşlar; Norveç ve Danimarka ile çatışmaya girmişler; 12.yüzyılda da Finlandiya İsveç topraklarına katılmıştır.
İsveç, 11.yüzyılda Hristiyanlığı resmi din olarak kabul etmiştir.
*
1397’de, dört İskandinav ülkesi, İsveç, Norveç, Danimarka ve Finlandiya, tek bir otorite olarak Kalmar Birliği adı altında toplanmıştır. Ancak 125 yıl süren bu birlik, ülkeler arasında meydana gelen anlaşmazlıklar nedeniyle dağılmış ve İsveç Kralı Gustaf Vasa, İsveç’in bağımsızlığını ilan etmiştir.
Diğer taraftan, 1520’lerde başlayan Lutherci Reform hareketleri başarıya ulaşınca lsveç’in Roma ile ilişkileri kesilmiş; sonraki yıllarda İsveç; Danimarka, Polonya ve Rusya ile Baltık egemenliği için birçok savaşlar yapmış ve barış anlaşmaları imzalamış; “Otuz Yıl Savaşları’ na da katkıda bulunmuştur.
İsveç, Orta Çağ’dan beri bağımsız ve tek bir ülke olarak bilinmektedir. Ülkenin modern yönetimi, 16.yüzyılda Kral Gustav Vasa ile başlamıştır.
İsveç, 1648’de imzalanan Vestfalya Antlaşması ile İsveç İmparatorluğu konumunu kazanmışsa da, Poltava’daki orduları Ruslara yenilince Baltık Denizi’ndeki hakimiyeti 1709’da son bulmuştur.
1918’de Napolyon’un generalerinden Jean Buptiste Bernadotte XIV.Karl adıyla İsveç Kralı olmuştur. Bu kral döneminde İsveç ile Norveç birleşmişse de bu birleşme 1905 yılında barışçıl bir biçimde sona ermiştir.
Günümüzde İsveç’te hüküm süren kral ailesi XIV.Karl soyundan gelmektedir.
*
Bilindigi gibi, yurt dışı seyatlerde ilk önce gidilecek ulkenin haritası, kalınacak şehrin “Şehir ve metro planı” temin edilir.
Isveç Başkenti Stockholm Arlanda Hava Limanının, Ankara Esenboga Hava Limanı’na uçuş mesafesi 3, 5 saat.
*
Kuzey ışıkları, büyüleyici doğa manzaraları, 270.000 turistik adası, dünyaca ünlü markaları (VOLVO, İKEA vb.), lezzetli yemek ve köfteleriyle tanınan İsveç; İskandinav Yarımadası’nda yer alan 450.295 km2lik yüzölçümü ve yaklaşık 11 milyon nüfusuyla, bölgenin en büyük ülkesi, dünyanın da en temiz, zengin ve gelişmiş ülkelerinden biridir.
*
Kuzey Avrupa’da bir İskandinav ülkesi olan İsveç veya resmi adıyla İsveç Krallığı; İskandinavya Yarımadası’nda batı ve kuzeyden Norveç, doğudan Finlandiya ile sınır komşusu olan bir ülkedir. İsveç ayrıca, güneyinde yer alan Öresund Köprüsü ile Danimarka’ya bağlanmaktadır.
*
İsveç, I. ve II. Dünya Savaşlarında tarafsız olarak kalmıştır.
İsveç, bugün; parlamenter sistem, üniter devlet, temsili demokrasi ve anayasal monarşi ile yönetilmektedir.
Halen İsveç Kralı Carl XVI.Gustaf, Başbakan Ulf Kristersson’dur.
*
Ülkede resmi dil İsveçce’dir. İsveç’in başkenti, bir deniz kenti olan Stockholm’dur. Etrafı denizle çevrili olan Stockholm’ün metropol nüfusu yaklaşık 2,5 milyondur.
İsveç, 7 Mart 2024’te NATO üyeliğine kabul edilmiştir.
*
İsveç’te, denizcilik, ormancılık, ulaştırma, internet, bankacılık, enerji, tarım, giyim, gıda gibi ekonomik sektörler çok gelişmiş.
*
İsveç’teki günlük hayat ile ilgili bazı gözlemler aşağıdadır:
Stockholm şehir planı ile ana cadde cadde sokak , metro, tramvay, otobüs, şehirlerarası tren , taşıt ve yaya geçitleri Londra, Moskova ve Paris gibi çok modern düzenlenmiş.
*
İnsanlar; internet, bilgisayar, kredi kartları, taşıtlar ve akıllı telefonlar arasında yapılanmış. Bunun dışında herkes birbirine saygılı ve nezaketli. Hafif tebessüm, güzel konuşma, büyülü ve mutlu bir sessizlik içinde kurulu...Bir yalnızlık sendromu sanki?...Kahve sohbeti yapacak insan yok gibi...
*
İnsanlar; karşılığı devletin kamu hizmetleri olarak geri döneceği için severek vergi ödüyorlar.
*
Kuzey Kutbuna yakınlığı nedeniyle yaz döneminde yansıyan güneş ışınlarıyla günler sıcak ve güneşli, ama geceler karanlık değil beyaz renkte geçmektedir. Rusyalı romancı Dostoyevski bu konuda "Beyaz Geceler” adlı romantik bir roman yazmıştir.
Bazen soğuk rüzgar esintileri oluyor.
*
Burada saatler bir saat geriden gidiyor.
Şehirlerdeki bütün çeşmelerden su içiliyor.
*
Ülkede temel eğitim sistemi; insani, etik, kültürel, manevi, hukuksal, sosyal, bilimsel ve evrensel değerler sentezinde kurulmakta; bu bağlamda edebiyat, dil, fen, matematik, tarih, coğrafya, toplum ve siyaset bilim gibi eğitim alanlarına önem verilmekte; dünya ülkelerindeki farklı kültürler dünya hayatının zenginliği olarak kabul edilmekte; yabancı ülkelerdeki olaylar yakından izlenerek gerekli dersler alınmakta; “Kültürler çeşitlidir ama iyi niyetle birlikte güzel ahlak tektir” prensibi benimsenmektedir.
*
İsveçte, insanlığın; ortalama sağlıklı yaşam süresinin normalleştirilmesi ve ortalama insani gelişmişlik endeksinin artırılmasına ilişkin bilimsel araştırma ve çalışmalar yapılmaktadır.
*
Şehir ve yerleşim alanları planları ile ilgili bütün yapılaşmalar; coğrafi, bölgesel, jeolojik ve jeofizik değerlendirmeler eşliğinde, imar hatalarına ve doğal afetlere yol açmayacak şekilde zemin etüdlerine dayalı olarak yapılmakta ve hayata geçirilmektedir.
*
Yabancı ülkelerden; üike nüfusu, toplumun ekonomik yapısı, kültürel ve bilimsel dokusuna olumlu katkı yapıcı yöndeki ihtiyaçlar dikkate alınarak, ülkeye sürekli kontrollü biçimde göçmen veya mülteci-sığınmacı alınabilmektedir.
*
Şehirde başıboş sokak köpeği görülmemektedir. Köpekler ilkönce eğitilmekte; daha sonra sahipleriyle birlikte evlerde yaşamakta, sahipleri ile beraber metro, tramvay ve otobüslere binmekte, park ve caddelerde dolaştırılmaktadır.
*
Uluslararası prestijli Nobel ödülleri, İsveç başkenti Stockholm’da açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel’în kurduğu dernek tarafından insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacıyla verilmektedir. 2023 yılı Nobel Edebiyat Ödülünü, Norveçli yazar Jon Fosse almıştır. Geçmiş yıllarda iki Türk insanı (Orhan Pamuk ve Aziz Sancar) Nobel ödülüne layık görülmüştür.
*
İsveç’te İtalyan latte adlı sütlü kahve yaygındır. Oysa “Türk Kahvesi” Osmanlı Imparatorluğu döneminde bütün Avrupa ülkelerine yayılmıştı.
*
Stockholm şehir planı, bütünüyle deniz ve kara bağlantılı olarak yapılmış; bu nedenle bu metropol bolgeye " Denizde Yüzen Güzel " ismi verilmiştir.
*
Denizindeki limanlarından şehir vapuruyla gidilen yazlık evlere ve konaklara sahip 270.000 romantik adası ile Stockholm, Norveç hariç, dünyanın en çok adası olan şehridir. Bütün adalardan, deniz ve kara bağlantılı yapılan yollardan şehir vapurları gibi iki katlı otobüslerle Stockholm’e gidilebilmektedir.
*
İsveç adaları, Istanbul Büyükada’yı, adalar arası şehir vapurları, İstanbul Karaköy-Kadıköy ile Izmir Karşıyaka-Konak Vapurlarını hatırlatmaktadır.
Ülkede, metro, tramvay, otobüs ve vapurlarda tek ulaşım kartı geçmektedir.
*
İsveç’i, geçmişte yaşanan ve bilinen bazı olumsuz olaylar dışında, “Mutlu İnsanlar Ülkesi” olarak tanımlayabiliriz.
FACEBOOK YORUMLAR