2020’YE GİRERKEN BİR KAHVE SOHBETİ

2020’YE GİRERKEN BİR KAHVE SOHBETİ

Önder Gürcan
[email protected]

Bu sonsuz evrende küçücük ve yapayalnız, yaşını başını almış dünya gezegeni, uzayın gizemli derinliklerinden ve galaksilerinden nasıl görünmektedir acaba? Bilinmez!
Dünya tarihinin on bin yıl öncesi de bilinmemektedir.
Ama dünya coğrafyası ile birlikte  bu coğrafya üzerinde yaşayan bütün insanların; farklı genetik yapı, karakter, ekonomi, aile yapısı, psikoloji, alışkanlık, çevre, yaşam tarzı, tarih, inanç, eğitim, anlayış, felsefe, edebiyat ve toplum kültürüne sahip oldukları bilinmektedir.
Tarihsel eksende söz konusu farklılıklar, dünyanın geçmiş çağlardan bugüne devren gelen kutsal ve kadim zenginliğidir.
Bu zenginlik, bilime, insan haklarına, evrensel hukuka, özgürlük ve  demokrasi anlayışına küçümsenmeyecek ölçülerde  katkılar yapmıştır.
*
Dünya, son yüz yıllık tarihsel eksende uzun ve zorlu yıllara dayalı süreçlerden geçmiştir.
Özetle: Birinci Dünya Savaşı, İkinci Dünya Savaşı, Birleşmiş Milletler Teşkilatın kuruluşu, Arap Birliği’nin kuruluşu, Kore Savaşı, Soğuk Savaş Dönemi, NATO’nun kuruluşu, Avrupa Birliği’nin (AB) kuruluşu, 1917’de temelleri atılan Sovyetler Birliği’nin Dağılması ve yerini Bağımsız Devletler Topluluğu’na (BDT) bırakması, Rusya veya resmî adıyla Rusya Federasyonu’nun kuruluşu, Avrupa ve Asya’nın siyasi haritasının değişmesi, Varşova Paktı sonrası Şangay İşbirliği Örgütü’nün kuruluşu, Arap Baharı, İngiltere’nin AB’den ayrılma (Brexit) kararı, Orta Doğu Krizi çerçevesinde Suriye, Irak ve Libya’da iç savaş  gibi önemli olaylara sahne olmuş ve bu olaylar tarihe bir kronolojik not olarak düşülmüştür.
*
Gezegenimiz şimdi 2019’dan devren gelen ve bilimsel platformlarda yoğun araştırma,  eleştiri ve tartışma konusu olan aşağıdaki konu başlıklarını ve sorunları taşıyarak 2020 yılına ayak basıyor:
İki süper güç ABD ve Çin arasındaki çok yönlü rekabet;  küresel ısınma; Orta Doğu’daki bölgesel iç savaşlar; Afrika, Asya ve Latin Amerika’daki çok başlılık,  ve sosyo-ekomomik karmaşa; ülkeler  ve kıtalar arası göçler ve mülteciler; petrol ve doğal gaz mücadelesi; ticaret, para ve döviz politikaları; nükleer tehdit; yeni bir soğuk savaş ihtimali; ABD, Çin ve Rusya’nın uzay araştırmaları ve bağlantıları; dünyadaki eğitim noksanlığı, yoksulluk, cehalet ve işsizlik; BM ortalama insani gelişmiş endeksindeki dramatik  düşüş; aşırı silahlanma yarışı; uluslararası terörizm; kültürler arasında beklenen barışa ihtiyaç varken  bazı bölgelerde  meydana gelen trajik çatışmalar; insan hakları ihlalleri; çarpık şehirleşmeler; dünya ekolojik dengesindeki bozulma; kontrolsüz nüfus artışı; insanlığın manevi ve evrensel değerlerinin giderek  etkilenmesi, yapay zekanın kullanılmaya başlanması vb.
Bu sorunların çözümlenmesinde ve böylece uluslararası uyumun sağlanmasında Birleşmiş Milletler Teşkilatı (BM) yeterince etkinlik sağlayamamakta; ülkeler arası ilişkilerdeki dengeler sürekli olarak değişmekte ve birtakım  entegrasyon projeleri hayata geçirilmektedir.
Bu bağlamda Çin, Rusya, Hindistan, Kuzey Kore ve İran arasında “Doğu Bloku”; ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere arasında da “Batı Bloku” oluşmakta; yeni kurulan denkleminin parametreleri de dünya düzeninde bazı olumsuzluklara yol açmaktadır.
*
Uluslararası olaylara ilişkin haberler ve dünya siyasetinin  başlıca aktörleri; CNN, BBC, The Washington Post, International Harold Tribune, New York Times, Los Angelos Time, Chicago Tribune, Daily Express, Le Figaro, Welt, The Times, Financial Times, The Guardian, Le Monde, Lestampa, Bild, Newsweek, Die Zeit, Time, The Economist gibi önde gelen  basın  kuruluşlarının  sürekli gündeminde yer almaktadır.
Merak ediliyor : Dünya basınından kıtalardaki günlük hayata yansıyan ve milyarlarca insana ulaşan çeşitli haberler hakkında insanlar ve özellikle yeni teknoloji içinde gözlerini açan “Z Kuşağı” ne düşünmektedir?
Dünya çocuklarına “nasıl iyi insan olunur” öğretilmekte midir? Bu da başka bir merak konusu.
*
Öte yandan, dünyaca ünlü Time dergisi, “öğrenci ve iklim eylemcisi” (climate activist) Greta Thunberg isimli 16 yaşındaki İsveçli bir kızı, gençliğin gücü olarak, dünya aktörlerini geride bırakarak, “2019 yılının insanı” seçti ve kapak yaptı. Greta, yılın kadını ( Glamour Award)  ödülüne de layık görüldü.
*
Dünyanın hallerini kendilerine dert edinen bilim insanlarının, hep var olmuş ve bundan sonra da hep var olacak sorunlara ilişkin görüşlerini; tespit, değerlendirme ve çözüm önerilerini dikkate almak insanlık için büyük önem arz etmektedir.
Bilge insanlar derler ki: “Dünya sorunlarının çözümü basittir; çünkü sorunlar, çözüm için vardır.”
*
Bu yazı, yeni yıla girerken, keyifli bir kahve sohbeti eşliğinde kendi kendini yazdı.
Hoşça kal 2019, merhaba 2020 diye bitirelim.