MURADİYE CAMİİ TARİHİNE IŞIK TUTAN BİR FOTOĞRAF

MURADİYE CAMİİ TARİHİNE IŞIK TUTAN BİR FOTOĞRAF

Profesör İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın “KİTABELER” adlı eserinde “Manisa’nın en güzel ve muhteşem bir mabedi” diye bahseder Muradiye Camiinden. Bu nadide eser, Şehzadeliğini Manisa’da geçirdikten sonra tahta çıkan III. Murat tarafından yaptırılmış olup, inşaatına 1583 yılında başlanmış ve 1585 yılında tamamlanmıştır. Eserin bizzat kendisi çok kıymetlidir lakin mimarı, adını Türk tarihine altın harflerle yazdıran Koca Sinan olunca, değeri bir o kadar daha artmaktadır.
Muradiye Camii aynı alana yaptırılan ikinci camidir.
Muradiye Camii yaptırılmadan önce, aynı yerde, yapım tarihi 1572 olarak kabul edilen bir cami vardır. Bu camiyi yaptıran da Şehzade Murat’tır. Manisalılar, tahta çıktıktan sonra III. Murat’a müracaat ederek mevcut caminin cemaate yetmediğini daha geniş bir camiye ihtiyaç olduğunu bildirirler. III. Murat caminin genişletilmesini emreder. Fakat camide tadilat yapıp genişletmek yerine camiyi temelinden yıkarlar. Padişah bu duruma hiddetlenerek böyle bir emir vermediği halde niçin yıkıldığını sorar. Fakat yine de yeni bir caminin yapılmasını engellemez ve caminin yapılmasına başlanır (bu konuyu daha sonraki yazılarımızda daha detaylı olarak yazacağız).
Caminin planı Mimar Sinan’a aittir. İnşaatın başında bizzat bulunanlar ise Mimar Mahmut Ağa ve Mehmet Ağa’lardır. Medrese ve İmaretin inşaatlarına cami tamamlandıktan sonra başlanmıştır.
Eski camiden kalan ve yeni cami yapıldıktan sonra da yıkılmayıp kullanılan, caminin kuzeyinde şadırvanın ortasında kaldığı bir zaviye (sonradan medrese) vardı. Bu yapı 1935 yılında kadar varlığını devam ettirdi. Önceki camiden kalan tek yapıydı. 1922 Yangınından sonra ciddi hasar gördüğünü düşünüyoruz. Dönemin şehir yöneticilerinin tasarrufu ile diğer benzer durumdaki bazı eserler ile birlikte yıktırılmıştır. Günümüzde bu binanın bulunduğu yer bahçe olarak durmaktadır. Yapının kapladığı alanı kısaca tarif edersek, cami bahçesinin kuzeyindeki ana kapıdan giriş yaptıktan sonra merdivenlerden çıkılır, yıkılan bina merdiven başından sağa ve sola doğru ihata duvarlarına kadar gidip oradan da güneye doğru yani caminin ana binasına kadar U biçiminde gelirdi.
Bu binayı dışarıdan gösteren birkaç fotoğraf olmakla birlikte içeriden gösteren fotoğrafa günümüze kadar rastlamamıştık. İngiliz Gertrude Bell arşivinde etiketsiz olarak karşılaştığımız fakat bazı ayrıntıları ile kendini gösteren bu fotoğrafı görünce çok heyecanlandık. Bu fotoğraf, günümüze ulaşamamış binanın iç tarafını gösteren şimdilik tek fotoğraftır ve tarihi bir değere sahiptir. Bundan sonra farklı arşivlerden de bunun gibi değerli sürprizler ile karşılaşmayı ümit ediyoruz.
Erkan Akbalık


1902 Yılında G. Bell tarafından çekilmiş Muradiye Camii bahçe fotoğrafı

Yıkılan binanın dıştan görünüşü