Rusya'nın Türkiye'nin ulusal çıkarlarına ve Güney Kafkasya'daki yeni durumun dikte ettiği jeopolitik koşullara karşı daha duyarlı olması kaçınılmazdır... Çünkü Kremlin'in "Her şey olmalı" ilkesine güven duyması için birçok önemli emsal var. Rusya'nın istediği gibi olmak" artık eskisi kadar etkili değil ve onu terk etmek mümkün...
Türkiye-Rusya ilişkilerinde "çatlaklar" oluşmaya başladı. Yakın zamana kadar çok yakın mesafelere ulaşan bu iki dev devlet arasındaki bazı çelişkiler artık gündeme geliyor. Rus parlamentosu komite başkanı bile Türkiye'nin tarafsız bir devletten düşman bir ülkeye dönüştüğünü iddia etti. Şimdi de Rus basını Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı hedef alıyor ve suçlamalarda bulunuyor.Bu bağlamda Rusya'nın Türkiye'nin son dönemde attığı adımlardan memnun olmadığı yadsınamaz bir gerçektir. Kremlin, Türkiye'nin Azak komutanlarını iade etmesini Rusya ile yapılan anlaşmanın ihlali olarak algılıyor. Aynı zamanda Rus yetkili, Ankara'nın Ukrayna'nın NATO'ya katılımının ana başlatıcıları arasında yer almasından ciddi şekilde memnun değil. Bu, özellikle resmi Kiev'in NATO'ya katılma girişimlerinin Kremlin tarafından Ukrayna savaşını başlatmak için ana bahane olarak kullanıldığı düşünüldüğünde, o kadar da şaşırtıcı değil.
Ancak Rusya'nın hoşnutsuzluğu veya rahatsızlığı, resmi Ankara'nın pozisyonundan geri adım atmasına yetmiyor. Çünkü resmi Ankara, Rusya'nın değil Türkiye'nin milli çıkarlarına uygun adımlar atmayı tercih ediyor. Şu anda Türkiye'nin Rusya'ya değil, Rusya'nın Türkiye'ye ihtiyacı olduğu da dikkate alınmalıdır. Her halükarda Türkiye, Ukrayna savaşıyla ilgili ağır yaptırımlara maruz kalan Rusya ile normal ilişkileri sürdüren tek NATO ülkesidir.
Öte yandan Kremlin'in Türkiye ile ciddi ekonomik ve ticari işbirliğine ihtiyacı var. Hatta Türkiye'nin Rusya için ana "nefes alma" rolünü oynadığı bile düşünülebilir. Bu bağlamda Kremlin'in Türkiye ile ilişkilerinin tamamen bozulması Rusya'nın çıkarlarını ciddi şekilde etkileyebilir. Ve bu nedenle, bu memnuniyetsizlik büyük olasılıkla geçicidir.
Türkiye ile Rusya arasındaki bu geçici memnuniyetsizliğin Güney Kafkasya'daki jeopolitik süreçlere etkisi konusunda Kremlin, her halükarda Azerbaycan'ın bu bölgedeki ulusal çıkarlarını dikkate almakla yükümlüdür. Azerbaycan'ın Türkiye'nin askeri bir müttefiki olduğu ve bu iki kardeş ülkenin birçok önemli uluslararası konuda ortak bir pozisyonu paylaştığı doğrudur. Ancak Azerbaycan'ın da Rusya ile ilgili alternatif etki mekanizmaları var. Muhtemelen Kremlin, Rusya'nın mevcut durumunda Azerbaycan ile ilişkileri bozmakla pek ilgilenmiyor.
Mesele şu ki, Rusya zaten Azerbaycan'a yönelik Ermeni provokasyonlarının ana senaryo yazarı olarak hareket ediyor. Azerbaycan'ın Hankendi ve çevresindeki Ermeni ayrılıkçı-teröristlere azami düzeyde destek vermektedir. Aynı zamanda Kremlin, Güney Kafkasya'daki barış sürecini engellemek için elinden gelen her şeyi yapıyor.
Bu nedenle bölgede olup bitenleri tam olarak kontrol edebilmek için resmi Bakü, Laçin yolu üzerinde bir sınır geçiş noktası oluşturmuştur. Artık Rus barış güçlerinin tüm davranışları Azerbaycan'ın kontrolü altındadır. Resmi Bakü bile Kremlin'den Rus barış gücü tedarik sürecinin Ermenistan üzerinden değil Azerbaycan üzerinden yürütülmesini talep ediyor.
Öte yandan resmi Bakü, Rusya'ya Azerbaycan ordusunun Ermeni ayrılıkçı-teröristlerin her türlü silahlı provokasyonuna terörle mücadele operasyonlarıyla derhal karşılık vereceği mesajını net bir şekilde iletmiştir. Yani Kremlin'in emriyle bölgede Ermeni provokasyonları meydana gelirse, Azerbaycan ordusu derhal büyük çaplı terörle mücadele operasyonlarına başlayabilir. Bu durumda Rus barış güçlerinin geçici sorumluluk bölgesindeki Ermeni teröristlerin silahsızlandırılması kaçınılmaz olacaktır.
Kremlin'in bu süreçlere doğrudan ve açık bir şekilde müdahale etmesi durumunda Rusya'nın Azerbaycan ile ilişkilerinin zarar göreceğinden kesinlikle şüphe yoktur. Ayrıca Azerbaycan'ın askeri müttefiki ve NATO üyesi olan Türkiye'nin de Rusya'nın müdahalesine anında tepki vermesi olasıdır. Bu konuda Kremlin attığı adımlara dikkat etmezse kendi hatasıyla Rusya'ya karşı ikinci bir cephenin açılmasına neden olabilir. Ukrayna'da zayıflayan Rusya'nın mevcut durumda Azerbaycan ve NATO üyesi Türkiye ile doğrudan bir askeri-politik çatışmaya ilgi duyması hiç de inandırıcı değil.
Bu nedenle, büyük olasılıkla, resmi Bakü terörle mücadele operasyonlarına başlarsa, Rusya müdahale etmeden gözlemci olarak kalmak zorunda kalacak. Genel olarak, Azerbaycan ordusunun yakın gelecekte terörle mücadele operasyonlarına başlama olasılığı oldukça yüksektir. Çünkü Ermeni ayrılıkçılar silahsızlanma ve yeniden bütünleşme taleplerinden kaçınmaya çalışıyorlar.
Ancak böyle bir durum uzun süre devam edemez. Resmi Bakü, Azerbaycan topraklarındaki Ermeni terörü sorununu en geç 2025 yılına kadar çözmeye kararlıdır. Bundan sonra resmi Bakü'nün Rus barış güçlerinin Azerbaycan topraklarından çekilmesi konusunda ısrar edeceğine kesinlikle şüphe yoktur. Bu da Azerbaycan-Türkiye Birliği ile Rusya arasındaki bazı çelişkilerin yakın gelecekte karşılıklı ilişkilerde kriz durumu yaratabileceği anlamına gelmektedir.
Bütün bunlar göz önüne alındığında, Kremlin'in Türkiye'nin ulusal çıkarlarına ve Güney Kafkasya'daki yeni durumun dayattığı koşullara karşı daha duyarlı olması kaçınılmaz olacaktır. Aksi takdirde Rusya, Azerbaycan-Türkiye Birliği şeklinde çok önemli bir ortağını kaybedebilir. Yani Kremlin'in "her şey Rusya'nın istediği gibi olsun" ilkesinden uzaklaşmasının zamanı çoktan geldi. Her halükarda, Rusya'nın bu ilkenin artık eskisi kadar etkili olmadığını belirlemesi için birçok emsal var.
Nitekim Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in basın sekreteri Dimitri Peskov, Türkiye ile ilişkilerin geliştirileceğini vurguladı. Kremlin'in "Azak krizi"ni Türk-Rus ilişkilerini bozacak ciddi bir soruna dönüştürmeye çalışmadığı anlaşıldı. Bu bağlamda Rusya'nın Azerbaycan-Türkiye Birliği ile mevcut ortaklığı korumaya çalışacağı varsayılabilir.
Elchin KHALIDBEYLI,
Siyaset uzmanı,
"Yeni Musavat" Medya Grubu
İlk yayın yeri: https://musavat.com/news/kreml-turk-ittifaqi-ile-herbi-toqqusmaya-risk-edermi-qafqazda-ikinci-cebhe-acilsa-rusiya-tab-getirmez_990225.html
FACEBOOK YORUMLAR