TOFALAR TÜRKLERİNİN KURDELE İLE İLGİLİ İNANÇLARI
Tuva'da yaşayan Tofalar Türk'leri asırlardır göçer konar hayat yaşayarak avcılık ve geyikçilikle Sayan Dağlarının eteklerinde geçimlerini sağlamışlardır. Dağ ortamının ve zorlu hayat şartlarının üstesinden gelen bu halk her türlü güçlüklerle başarıyla mücadele etmişlerdir. Tofalar diğer halklarla olan komşuluk ilişkilerini de barış içinde yürütmüşler. Atalarından miras kalan kutsal meslekleri olan avcılığı, adaletli şekilde yürüterek maddi ve manevi değere dönüştürmüşlerdir.
"Calama Kurdeleleri " Sayan bölgesinde yaşayan göçebe avcı ve geyikçi Tofalarda sık rastlanan bir gelenektir. Camala - ipek yada diğer kumaşlardan yapılmış kurdele olup, göç ve avcılık sırasında uğur ve başarı getirmesi dileğiyle ağaçlara bağlanır.
Camala ile ilgili diğer bir gelenek ise damat gelin adayının evine geldiğinde kırmızı kurdele ile gelir. Gelin adayı da damadı kabul ettiğini getirilen o kurdeleyi kendi kapılarına bağlayarak belli eder. Ayrıca kırmızı kurdelenin yanına diğer renklerdeki kurdeleleri bağlayarak iyi dileklerini ve atalarının ruhlarına olan saygılarını gösterirler. Tofalar bir birlerine iyi dileklerini ileterek kurdeleleri hediye ederler. Bu kurdeleleri hem boyunlarına asarlar hem de kıyafetlerini süslerler. Aynı zamanda kurdelelerin kutsal gücünün olduğuna ve nazardan koruduklarına inanırlar.
Camalayı bağlamak için rast gele bir yer değil, ruhların kendilerini huzurlu hissettiklerini düşündükleri yerlere bağlarlar ve o yerleri kutsal sayarlar. Kutsal saydıkları bu yerlere bol bereketli avcılık geçirmesi dileğiyle kurdelelerini bağlarlar. Kurdeleleri bağlamak için güzel bir havayı beklerler. Bazen de dere kenarlarına, kayalara bağlamışlardır. Avcılık sırasında bu yerlerden zorlanmadan kolay geçmeleri ve onlardan sonra geçecek olanların da kolay geçmeleri için dilek tutulur. Bu kurdeleler rüzgârla dalgalandıkça dileklerinin Yüce Yaratıcılarına iletildiği düşünülür. İyi avcıların bulunduğu yerlere bu kurdeleleri bağlamaları onların yeteneklerinin göstergesidir.
Kutsal saydıkları Dağların Sahibine en büyük, güçlü ve gösterişli geyiği adak ederken de geyiğin boynuna bu renkli Camala Kurdelelerinden takarlar. Bunun dışında kendi geyiklerine de nazardan korumak için kurdeleler takmaktadırlar. Geyiklerin içinden en gösterişlisini seçip ona renkli, özelikle sarı renk ağırlıklı kurdele bağlarlar, adına da Güneş derler. O Güneş'i temsil eder ve üzerine yük yüklenmez, binilmez ve boynuzları kesilmez.
Bu geyik özgür dolaşır. Onun dolaştığı yerlerde Tofalara göre güneş açar, ısıtır ve aydınlatır. Boynundaki sarı kurdeleler güneşle ışıldar, dalgalanır.
Tofalara göre kurdeleler kutsal sayılarak atalarının ruhlarını taşıdığı ve gerçek hayatta da onların gücünü yansıttığı düşünülür. Kurdelelerde Kara Kasların gücünün olduğu var sayılır. Küs olanlar küskünlüklerinin bitmesi ve barışın sağlanması için de bir birlerine kurdele hediye ederek barışırlar. İnsanlar kurdeleleri birilerine verirken katlayıp ellerinin arasında kapatarak verirler. Kurdeleyi alan kişi iki eliyle eğilerek, saygıyla alnına koyar sonra kalbine götürür ve boynuna asar. Verilen kurdele atılmaz, bu hakaret ve saygısızlık sayılır. Kurdeleler özenle korunur ve saklanır.
Kurdeleler Tofalarda tüm özel ve önemli günlerde hediye, taktir, teşekkür ve saygı amaçlı verilir. Sayan Dağları'nda yaşayan bu mütevazı halkın Camala Kurdeleleri mutlu günlerinin ve mutluluklarının simgesidir. Bu ilginç geleneklerini Tofalar günümüzde de yaşatmaktadırlar.
