Küresel Kültür ve Öncelikleri
Dünyayı etkileyen yön veren toplumlar, gelişmiş olanlardır. Bir devlet teknolojisiyle, ekonomisiyle, sistem ve kurallarıyla ve en mühimi de kurumlarıyla üstün duruma geçtiğinde etkileyen safında bulunmaktadır.
Üzerinde duracağımız konu ise işin kültürel boyutunun küçük bir yansımasını göstermekten ibarettir. Modern kitle iletişim araçları vasıtasıyla ticari mal haline getirilen ve ulusal sınır tanımayan popüler kültür, küresel kitle kültürü olarak isimlendirilmektedir. Özellikle yirminci yüzyıldan itibaren Amerika başta olmak üzere teknoloji ve iletişimin sağladığı imkânlar ile sosyal ve kültürel ağları kullanarak, kendine ait değerleri ve dayatmak istediği ilke ve yaşayışları diğer ülkelere ihraç etmektedir. Bunları yaparken de toplumların ve insanların menfaati birlikteliğinden ziyade Birey el üstünde tutulmakta, yalnızca onun istekleri önde olduğu düşünce şekli esas kabul edilmekte, dünyanın merkezini bencil insanın kendisi olarak görüp, başkalarının acı sevinç varlıklarının ötelenmesinden ibaret bulunmaktadır. Popüler kültür ve eğlence önce tutulurken, eğlenerek vakit geçirmek, kolay ve derinliği olmayan diziler, eğlenceler, oyunlarla kişilerin oyalanması sağlanmaktadır. Bunların karşıt uygulamaları meydana çıktığında, tepki vermek üzere ise bu sefer tam zıttı, kendi kapalı bölgesini oluşturan yıkıcı ve müsamahasız karşı bir halkaya, zümreye dönüşmektedir.
“Bugün küresel kültür unsurları, büyük ölçüde mesajlarını iletmek için güçlü iletişim teknolojilerine sahip küresel medya imparatorlukları tarafından oluşturulmakta ve yönlendirilmektedir. Küresel kültürel gerçekliği, benzer formüllerle üretilmiş TV şovları ve reklâmlarla dolduran bu şirketler, insanların kimlikleri ve kültürel beğenileri üzerindeki etkileriyle, istek ve yönelimlerini giderek daha fazla biçimlendirmektedir.
Disney, çizgi filmleri gibi, ABD kaynaklı medya ve popüler eğlence ürünlerinin ihracına özel ilgi gösterilmiştir. Bu yaklaşımın en son uyarlamaları, küresel kültürel tercihlerin ve idari sistemlerin yükselişi ile yerel/ulusal kültür farklılıklarının nasıl aşındırıldığına işaret etmektedir. Bunlar, ayırt edici olarak Amerikan değer sistemlerinden çok, genel, derinliksiz, köksüz ve sürekli genişleyen kapitalist rasyonaliteye ve bununla bağlantılı ticari metalara ve teknolojilere tabidirler.
“Yeni popüler kültür endüstrilerinde, “dünyanın kültürel bütünleşmesi” yönünde bir inanç ve bu doğrultuda gerçekleştirilen “evrensel kültür üretimi”nden söz edilmektedir. Bu inanç hayat biçimlerinin, kültürlerin ve tüketici davranışlarının bütün dünyada birbirine benzer hale geleceğine olan bir kanaati yaygınlaştırmaktadır. Bu “ortak kültür” inancı ve “dünya bilinci”, Batman (Yarasa Adam) Hulk, Süpermen ve Disneyland gibi başarılı ürünlerle de destekleniyor görünmektedir. Euro Disneyland’ın müdürüne göre Disney'in karakterleri evrenseldir. ”(1) Böylelikle daha küçük yaştan itibaren zihinlere kendi kahramanları yerleştirilmektedir.
Şimdilerde yoğun kullanılan, iletişim, sosyal medya ağları ve televizyon dizileri, müzik çeşitlerine baktığımızda görülen manzara, bizden, gelenekli değerlerimiz ve kültürümüzden hayli uzak bulunmaktadır. Elbette zaman bizim bazı değerlerimizde bazı değişikliklere yol açacaktır. Fakat üzerinde değer olan, temel ve insani değerlerimizin bu derece erozyona uğratılmasıdır. Farkımız dikkate alınacaksa, bu durum özen göstermesi gereken bir olgudur.
Celil Altınbilek
05.03.2020
1- İhsan Çapcıoğlu. Küreseleşme Sürecinde Kültürün ve Dinin Değişenleri.İslam araşt. 2017-28