Anadolu’ya İlk Göçler
Selçuklu Devletinin yükselmesi 1018 yılında Tuğrul ve çağrı beyler ile başlar. Bu devletin menşei oğuzların Kınık boyuna dayanmaktadır. Şelçuklu’nun Anadolu’ya akınları 1040 yılına kadar keşif özelliği taşımaktadır. Fakat asıl kuruluşu sağlayan güç buraya yoğun olarak yapılan göçler ve yerleşim olmuştur.
Türkistan’dan göçler en yoğun olarak sınırları Diyarbakır’a ulaşan Azerbaycan’a sonra da İran topraklarına yapılmıştı. Anadolu’ya Türk göçü bazen Selçuklu ordularının himayesinde bazen de müstakil olarak gerçekleşmişti. Malazgirt zaferine kadar göç edenler rahat edememiş, Bizans ordu ve garnizonlarının baskı ve takibine uğrayıp, sıkıştıkları zaman Azerbaycan ve İran a geri dönmüşlerdi. Suriye’ye yerleşen bir kısım Türkler de, Haçlılar tarafından geri itilmişlerdi.
Selçuk’un torunu, Arslan Yabgunun torunu Kutalmış oğlu Süleyman Şah, Anadolu Selçuklu devletinin kurucusudur. Selçuklu Devletinin mühim sorunlarından biri Oğuzların, Türkmenlerin göçleri olmuştu. Bunların göçebe olarak değerlendirilmesin altında yatan gerçek, hayvanlarının yem ihtiyacı için devamlı otlak arayışı ve hareket halinde oluşlarıdır. Tabii ki bu, bütün Türk kütleleri için geçerli değildir, çünkü onlar eski zamanlardan beri ziraatla da uğraşmışlardır. Türk halkı, sakin, itaatli, yerleşik olmayıp, teşkilatlı hamleci ve arayışları olan bir topluluk olmuştur, bu sebeple yeni imkânlar araştırmış, yeniliklere açık ve mücadeleci hep öne çıkmıştır.
Bu demek değildir ki Türkler tarımla uğraşmamışlardır. Tarımın Türk toplumunda mazisi çok eskilere gider, m.ö. 1 asırdaki Göktürk kurganlarında(mezar) tarımda kullanılan pulluklar bulunmuştur. Onun için eski zamanlardan beri tarımın her türlüsüyle uğraşmışlardır.
Yoğun bir şekilde yapılan bu göçler aynı zamanda planlı bir iskân politikası ile şekilleniyor ve yeni yerleşimlerle, iktisadi faaliyetlerle hayat canlanıyordu.
Celil Altınbilek
18.06.2020